Een divertikel is een uitstulping van darmwand. Divertikels zijn onschuldig. Veel mensen hebben divertikels zonder dat ze er klachten van hebben. Divertikels kunnen gaan ontsteken als er ontlasting achterblijft in de uitstulping. Dit wordt diverticulitis genoemd. In deze folder vindt u voedings- en leefstijladviezen bij divertikels.
OorzakenDe oorzaak van het ontstaan van divertikels is onbekend. Wel zijn er factoren die een verhoogd risico geven op het ontstaan ervan. Divertikels komen vaker voor bij patiënten die ouder zijn dan 40 jaar. Dit komt door een verminderde stevigheid van de darmwand. Andere risicofactoren zijn een vezelarm voedingspatroon, obesitas en weinig lichaamsbeweging.
Bron afbeelding: Maag Lever Darm Stichting
De klachten
Bij een ontsteking in een uitstulping van de darmwand, kunt u last hebben van de volgende klachten:
- Buikpijn kan zowel na een maaltijd zijn als constant
- Misselijk en/of braken
- Koorts
- Hevige diarree of juist ernstige obstipatie
- Slijm of bloed bij de ontlasting
- Wisselende eetlust
- Winderigheid
De behandelingBij ontstekingen in een uitstulping van de darmwand (diverticulitis) is rust van de darm erg belangrijk. Bij een ernstig ontstoken darm kan er door de zwelling een vernauwing van de darm ontstaan. Om de darm rust te geven en om verstopping te voorkomen wordt (tijdelijk) een vezelarme, vloeibare voeding aangeraden. Een vloeibare voeding bevat niet alle voedingsstoffen die nodig zijn. Om die reden kan de diëtist een aanvullende medische drinkvoeding voorschrijven.
Een vezelarme (lichtverteerbare) voeding houdt in:
- Eet geen volkorenproducten
Eet liever lichtbruin brood in plaats van grof volkorenbrood. Hetzelfde geldt voor crackers en dergelijke. Gebruik in ieder geval geen grove pitten, zaden, noten, muesli, cruesli, rozijnen, etc. - Vermijd slecht verteerbare vezels
Vermijd producten met moeilijk verteerbare voedingsvezels zoals pitjes, zaden, draderige producten en vellen - Bouillon of dunne, ongebonden soep kan worden gebruikt
Wees voorzichtig met draderig vlees in de soep en met sommige groenten (zie groenten). - Eet fruit zonder schil
Eet geen ananas, bessen, bramen, druiven, mandarijn, sinaasappel en gedroogd fruit. Wel geschikt zijn rijpe fruitsoorten zoals appel, banaan, kiwi, mango, perzik, nectarine, peer. Liefst zonder schil. - Gebruik geen rauwe groente en geen vezelige groenten
Slecht verteerbare groenten zijn: asperges, champignons, tuinbonen, maïs, taugé, aubergine, prei, boerenkool, rode kool, zuurkool en venkel. Wel geschikt zijn: broccoli, bloemkool, worteltjes, spinazie, courgette en bieten. - Gekookte aardappelen, puree, witte rijst, pasta en mie kunt u eten
Eet geen peulvruchten, zoals bruine bonen, witte bonen, kapucijners, linzen. Eet een licht verteerbare saus zonder vezelige groenten (zie bij groenten). - Vermijd draderig en taai vlees
- Vermijd gepaneerde en gefrituurde gerechten
Adviezen voor thuis
Als u naar huis gaat of wanneer de ontsteking afneemt, is het belangrijk dat u een aantal leefstijladviezen opvolgt om de kans op herhaling te verkleinen en om te zorgen dat de ontlasting soepel blijft. De kans op het opnieuw ontstaan van een diverticulitis is ongeveer 25%. Onderstaande maatregelen bevorderen een goede darmwerking.
- Eet gezond, gevarieerd en vezelrijk. (Zie verder bij het kopje Voedingsvezel)
- Eet regelmatig en neem een stevig ontbijt.
Met name het gebruik van een vezelrijk ontbijt is belangrijk ter bevordering van de darmwerking. - Drink dagelijks minimaal 2 liter vocht.
Bij een vezelrijke voeding moet u goed drinken. Vezels hebben vocht nodig om goed te kunnen werken. - Eet rustig en kauw goed
- Beperk voedingsmiddelen die klachten veroorzaken.
- Welke voedingsmiddelen dit zijn kan per persoon verschillen.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging.
Door regelmatig te bewegen stimuleert u de darmbeweging en kunt u verstopping voorkomen. - Voorkom overgewicht
Overgewicht lijkt een verhoogd risico te geven op het ontstaan van acute diverticulitis - Vermijd spanning en stress
Zorg voor voldoende ontspanning; stress en angst hebben namelijk nadelige effecten op darmklachten - Ga bij aandrang naar het toilet.
Probeer ontlasting niet onnodig op te houden. Het ophouden van ontlasting kan zorgen voor verstopping en verergering van de klachten. - Stop met roken.
Roken heeft een schadelijke invloed op het maag-darmkanaal.
Voedingsvezel Voedingsvezel is de verzamelnaam voor een aantal stoffen die zich bevindt in de celwand van de plant. Voedingsvezels worden tijdens het proces van spijsvertering niet verteerd. Ze komen onveranderd in de dikke darm terecht. Daar zorgen de darmbacteriën voor gedeeltelijke afbraak van de vezels. Hierbij komen stoffen vrij die onder andere de darmbewegingen (peristaltiek) stimuleren. Ook zorgen de vezels ervoor dat de massa soepel blijft. Tenslotte verlaat het restant in de vorm van ontlasting het lichaam.
Onbewerkte producten zijn over het algemeen rijker aan vezels omdat een groot deel van de vezels verwijderd wordt bij het bewerken van voedingsmiddelen.
Vezels zijn te verdelen in twee soorten:
- Oplosbare vezels worden in de dikke darm bewerkt door de darmbacteriën. Hierbij komen stoffen vrij, die de darmbeweging stimuleren en daardoor zorgen voor een goede darmwerking. Oplosbare vezels zitten met name in groente, fruit en peulvruchten
- Onoplosbare vezels werken als een soort spons in de dikke darm: ze nemen vocht op. Hierdoor wordt harde, droge ontlasting zacht en soepel. Dunne ontlasting wordt door de sponswerking juist ingedikt. Onoplosbare vezels zitten met name in volkoren- en graanproducten.
Om te komen tot een volwaardige voeding met voldoende voedingsvezel (30-40 gram per dag) zijn de dagelijkse aanbevolen hoeveelheden van het Voedingscentrum het uitgangspunt. Deze vindt u op de volgende bladzijde.
Uitgangspunten voor voeding met voldoende voedingsvezels:
| Man 19-50 jaar | Vrouw 19-50 jaar | Man 51-69 jaar | Vrouw 51-69 jaar | Man 70+ | Vrouw 70+ |
Gram groenten | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 |
Porties fruit | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 |
Bruin/volkoren boterhammen | 6-8 | 4-5 | 6-7 | 3-4 | 4-6 | 3-4 |
Opscheplepels volkoren graanproducten of aardappelen | 4-5 | 4-5 | 4 | 3-4 | 4 | 3 |
Portie vlees/vis/vegetarisch | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
Gram ongezouten noten | 25 | 25 | 25 | 15 | 15 | 15 |
Glazen/schaaltjes zuivel | 2-3 | 2-3 | 3 | 3-4 | 4 | 4 |
Gram kaas | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 | 40 |
Gram smeer-/bereidingsvetten | 65 | 40 | 65 | 40 | 55 | 35 |
Liter vocht | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 | 1,5-2 |
Op de volgende pagina vindt u een overzicht van het aantal gram voedingsvezels dat diverse producten bevatten.
VezeltabelVoedingsmiddel | Eenheid | Voedingsvezels (gram) |
Wit brood | 1 snee | 1 |
Bruin brood | 1 snee | 2 |
Volkoren brood | 1 snee | 2,5 |
Roggebrood (donker) | 1 snee | 4 |
Roggebrood (licht) | 1 snee | 2 |
Ontbijtkoek volkoren | 1 plak | 2 |
Ontbijtkoek naturel | 1 plak | 0,5 |
Muesli of cruesli | 3 eetlepels | 1,5 |
Beschuit (naturel) | 1 stuks | 0 |
Beschuit (volkoren) | 1 stuks | 1 |
Rijstwafel | 1 stuks | 0,5 |
Knäckebröd sesam | 1 stuks | 0,9 |
Knäckebröd vezelrijk | 1 stuks | 3,6 |
Knäckebröd volkoren | 1 stuks | 2,5 |
Brinta/havermout | 25 gram | 2,5 |
Aardappelen | 1 kleine | 1,5 |
Pasta (naturel) | 1 opscheplepel | 0,5 |
Pasta (volkoren) | 1 opscheplepel | 2 |
Rijst | 1 opscheplepel | 0 |
Zilvervliesrijst | 1 opscheplepel | 1 |
Peulvruchten | 1 opscheplepel | 4 |
Groenten gekookt (gemiddeld) | 1 opscheplepel = 50 gram | 1,5 |
Sinaasappel | 1 stuks | 2 |
Appel met schil | 1 stuks | 3,5 |
Banaan | 1 stuks | 3,5 |
Peer | 1 stuks | 2,5 |
Pruim (vers) | 1 stuks | 1 |
Pruim (gedroogd) | 1 stuks | 1,5 |
Kiwi | 1 stuks | 1,5 |
Mueslireep | 1 stuks | 1,5 |
Noten (gemengd) | 1 handje = 25 gram | 2 |
| | |
Meer informatie
Voor aanvullende informatie kunt u terecht op de volgende websites:
VragenBij vragen/problemen met betrekking tot de voeding kunt u gedurende de opname in het ziekenhuis terecht bij de diëtisten verbonden aan het ziekenhuis. Na opname in het ziekenhuis kunt u een afspraak maken bij een diëtist van een thuiszorgorganisatie of een zelfstandig gevestigde diëtist.
Geheimhouding en recht op privacyAlle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft u als patiënt recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op:
www.skbwinterswijk.nl