Soms komt het voor dat de huid van een pasgeborene na de geboorte wat geel van kleur gaat zien. In deze folder leest u wat dit is en hoe dit behandeld wordt.
GeelzienDe medische term voor geelzien is icterus of hyperbilirubinemie. Bij hyperbilirubinemie is er een hoge waarde (hyper) van de stof bilirubine in het bloed van uw baby. Dit leidt tot een gele verkleuring van de huid en soms ook van het oogwit. Daarnaast kan uw kind sloom en slaperig zijn en slechter gaan drinken. Geelzien bij pasgeboren baby’s komt vaak voor. Een beetje geelzien is niet erg. Maar als de waarde van het bilirubine te hoog is, kan dit schadelijk zijn voor de hersenontwikkeling van het kind. In uitzonderlijke gevallen is wisseltransfusie (vervanging van het bloed) nodig om hersenbeschadiging te voorkomen.
Oorzaak
Na de geboorte is er een verhoogde afbraak van rode bloedlichaampjes, omdat er dan minder bloedlichaampjes nodig zijn dan tijdens de zwangerschap. Daarbij komt de stof bilirubine vrij. Deze wordt door de lever verwerkt en via de ontlasting en urine uitgescheiden. Door onrijpheid van de lever is de verwerking niet voldoende. Een teveel aan bilirubine komt in de bloedbaan terecht en dan ontstaat de gele kleur van de huid.
Naast onrijpheid van de lever kunnen ook andere factoren van invloed zijn.
Geelzucht komt namelijk vaker voor bij:
- Prematuur (te vroeg) geboren baby’s
- Ongelijke bloedgroepen van moeder en kind (bloedgroepantagonisme)
- Slecht drinken en veel afvallen van de baby
- Baby’s met een infectie
- Baby’s die borstvoeding krijgen; Omdat de borstvoeding nog niet goed op gang is en de baby weinig melk binnenkrijgt
- Baby’s die ten gevolge van de bevalling blauwe plekken of bloeduitstortingen hebben
- Wanneer er in de familie erfelijke ziekten voorkomen die de bloedafbraak kunnen vergroten
- Wanneer een ouder broertje of zusje ook geel zag na de geboorte en daarvoor behandeld moest worden
Onderzoek
Als uw baby geel ziet kan door middel van een bloedtest het bilirubinegehalte worden bepaald. Dit gebeurt meestal via een hielprikje. Of het echt nodig is om de baby te testen hangt af van de mate van 'geel zien' en hoeveel dagen oud de baby is. Ook andere kenmerken die passen bij 'het geel zien', zoals sloom en slaperig zijn en slechter gaan drinken zijn van belang. Als een baby al binnen 24 uur na de geboorte geel ziet is altijd verder onderzoek door de kinderarts nodig.
BehandelingAls het bilirubinegehalte in het bloed boven een bepaalde grens komt behandelt de kinderarts de baby met fototherapie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van lampen, een matrasje of slaapzakje met een speciaal licht. Dit licht zorgt ervoor dat het bilirubine in het bloed (versneld) afgebroken wordt en eenvoudig het lichaam kan verlaten via de urine en ontlasting. Fototherapie ondersteunt de lever totdat deze voldoende gerijpt is om al het bilirubine uit te scheiden.
Voor baby’s zijn er verschillende manieren (lampen, een matrasje of slaapzakje) om de fototherapie te kunnen toepassen. De keuze van therapievorm is afhankelijk van de mate van geelzien en of de baby in de wieg of couveuse ligt. Dagelijks of soms vaker wordt het bilirubinegehalte door een bloedtest bepaald. Aan de hand van deze uitslagen beslist de kinderarts wanneer de fototherapie gestopt kan worden. Als de bilirubinewaarde te hoog wordt is wisseltransfusie (vervanging van het bloed) nodig om hersenbeschadiging te voorkomen.
Verpleegkundige zorgTijdens de fototherapie mag de baby bij u op de kamer blijven liggen.
Huid
Gebruik tijdens het badje of na afloop geen bodylotion, vette zalf, alcohol of olie. Deze kunnen onder invloed van de lampen huidirritatie veroorzaken.
Door de fototherapie kan jullie baby naast het geel zien een lichtere verkleuring van de huid krijgen. Dit is normaal. Het ontstaat doordat op deze plek de bilirubine sneller uit de huid verdwijnt. Na afloop van de fototherapie verdwijnt ook de gele verkleuring langzaam helemaal uit de huid.
Ogen Bij iedere vorm van fototherapie krijgt uw kind een brilletje op om de ogen tegen het felle licht te beschermen. Controleer regelmatig of het brilletje van uw kind nog goed zit en of het niet over de neus en/of mond van uw kind is gezakt. Wees hier alert op. Het is belangrijk dat u zelf ook zo min mogelijk in het licht kijkt.
Door het afdekken van de ogen tegen het felle licht wordt de knipperfunctie van het oog belemmerd, waardoor ophoping van vuil in het oog kan plaatsvinden. Controleer de ogen vóór ieder voedingsmoment en reinig zo nodig met water en een gaasje.
BillenIn verband met verhoogde stofwisseling is het belangrijk dat uw kind vóór iedere voeding een schone luier krijgt. Dit om irritatie van billen te voorkomen. Billen mogen gewoon met billendoekjes worden schoongemaakt.
Temperatuur De fototherapie is geen warmtebron, maar omdat ze isolerend werkt kan het zijn dat de baby het warmer krijgt. Het is daarom belangrijk om de temperatuur in de gaten te houden en vóór ieder voedingsmoment te meten. Bij het uitzetten van de therapie moet u er rekening mee houden dat uw baby snel kan afkoelen.
Heeft borstvoeding invloed op het 'geel zien' van de baby?Ja, het 'geel zien' komt vaker voor bij baby’s die borstvoeding krijgen dan bij baby’s die kunstvoeding krijgen. Het gebeurt vooral als de borstvoeding nog niet goed op gang is en de baby daardoor te weinig melk binnenkrijgt. Als de baby te weinig moedermelk binnenkrijgt, vraag dan de verpleegkundige om hulp en advies. Bij niet voldoende drinken is bijvoeden met fles of sonde nodig en zeker wanneer het bilirubinegehalte te hoog is. Door extra vocht te geven kan de bilirubine beter worden uitgescheiden. Soms heeft de baby een infuus nodig om extra vocht te krijgen.
Vragen
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen, aarzel dan niet om deze te stellen. U kunt hiervoor contact opnemen met de afdeling op telefoonnummer: 0543 - 54 44 95.
Geheimhouding en recht op privacyAlle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft uw kind recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder
De rechten en plichten van de patiënt. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op:
www.skbwinterswijk.nl.