In deze folder willen wij u in het kort duidelijk maken wat een hersenschudding is en welke mogelijke gevolgen het voor u kan hebben de komende tijd.

Wat is een hersenschudding
Een hersenschudding ontstaat door een klap op het hoofd (schedeltrauma). U kunt duizelig worden of bewusteloos raken. Meestal duurt het enige tijd voor de hersenen hiervan herstellen. Zolang de hersenen niet in orde zijn, kunnen er bepaalde klachten optreden. Bij een lichte hersenschudding (commotio cerebri) bent u door de klap even bewusteloos. Dit duurt nooit langer dan vijftien minuten. Vaak hebt u erna ook even geheugenproblemen. U kunt zich suf voelen of u herinnert zich allerlei dingen heel moeilijk. Ook kunt u een ‘inprentingstoornis’ hebben, u onthoudt dan bijna niets van wat er tegen u wordt gezegd.

Mensen met een hersenschudding kunnen tot vervelens toe aan hun omgeving vragen wat er precies gebeurd is. Deze inprentingstoornis duurt niet langer dan een uur. Ook kunt u zich naderhand de klap of het ongeval niet meer herinneren. Zelfs de periode net voor en net na het incident kunnen uit uw geheugen zijn gewist. Waarschijnlijk zult u zich deze periode nooit meer goed herinneren. Dit is geen reden tot ongerustheid. De gebeurtenissen rondom het incident zijn door de klap tegen uw hoofd niet goed in uw geheugen vastgelegd. Verder kunt u hoofdpijn, misselijkheidklachten en braakneigingen hebben. Bij een zware hersenschudding (contusio cerebri) treden dezelfde symptomen op als bij een lichte, alleen duren ze wat langer. Behalve suf kunt u ook behoorlijk warrig zijn. U kan in een soort shocktoestand verkeren.

Symptomen
De volgende symptomen kunnen voorkomen: bleek gezicht, veel transpireren, snelle pols en lage bloeddruk. Ook kunt u verschijnselen krijgen die wijzen op stoornissen van het zenuwstelsel. Bijvoorbeeld spreekstoornissen (afasie), halfzijdige verlamming of gevoelsverlies. Als de reukzenuw is beschadigd, kunt u niet meer ruiken. Het herstel gaat langzaam. Hoe dramatisch deze symptomen ook klinken, ook bij een zware hersenschudding is het mogelijk geheel te herstellen, mits er geen complicaties optreden. De ernstigste complicaties die denkbaar zijn, zijn bloedingen boven en onder het buitenste hersenvlies in combinatie met een schedelfractuur (‘epiduraal hematoom’ en ‘subduraal hematoom’).

Wat kunt u verwachten?
De dagen dat u in het ziekenhuis verblijft, proberen wij u op een rustige kamer te leggen zodat u optimaal kunt rusten. Het licht aan de ogen kan als onprettig worden ervaren, geef dit aan zodat wij de lampen en gordijnen dicht doen. Voelt u zich misselijk en/of moet u braken, dan kan ervoor gekozen worden om een infuus in te brengen. Hierdoor krijgt u het nodige vocht toch binnen en kan er via het infuus of via een zetpil medicatie gegeven worden tegen de misselijkheid/hoofdpijn. Het bezoekuur is twee keer per dag op vaste tijden (15.30-16.30 en van 18.45-19.45 uur). Dit kan voor u al teveel zijn, geef dit aan bij het bezoek. De eerste dagen of weken na het incident kunt u onplezierige gevolgen ondervinden. Dit is meestal tijdelijk. Veel voorkomende symptomen na een hersenschudding zijn hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, traag denken, problemen met concentreren en onthouden.

Hoofdpijn
Hoofdpijn is de meest voorkomende klacht na een hersenschudding. De hoofdpijn kan verergeren door moeheid of stress. Slapen, rusten of even pauze nemen geeft verlichting. De hoofdpijn verdwijnt meestal vanzelf na een paar dagen of weken. Als de hoofdpijn niet vermindert of juist erger wordt, is het verstandig naar uw huisarts te gaan.

Duizeligheid
Het kan zijn dat u merkt dat de dingen om u heen draaien als u snel uw hoofd beweegt, of wanneer u snel overeind komt. U kunt het beste plotselinge bewegingen of plotselinge veranderingen van houding vermijden. De duizeligheid gaat meestal na enkele dagen vanzelf over. Als de duizeligheid langer duurt dan twee weken adviseren wij u naar de huisarts te gaan.

Vermoeidheid
In het begin kan zelfs de kleinste inspanning erg vermoeiend zijn. U zult merken dat u meer slaap nodig hebt dan normaal. Ga zo nodig in de eerste weken naar bed als u slaap hebt, al is dat midden op de dag.

Concentratieproblemen
Niemand kan zich concentreren als hij moe is. Het is dus niet vreemd dat veel mensen moeite hebben zich te concentreren in de periode na een hersenschudding. Misschien leest u de krant graag, maar kunt u zich onvoldoende concentreren. Doe dit dan in kleine stukjes met pauzes tussendoor. Dit geldt ook voor andere bezigheden waarbij u zich moet concentreren. Laat zaken, die uw volledige aandacht nodig hebben, liggen tot u zich beter voelt. Doe belangrijke zaken op momenten dat u zich fit voelt.

Vergeetachtigheid
In de periode kort na de hersenschudding kunt u minder goed dingen onthouden. Maakt u zich dus geen zorgen wanneer u zich een telefoonnummer of een naam van een bekende niet herinnert. Ook wanneer u iets wilt pakken en niet meer weet waar het ligt, is dat geen reden tot ongerustheid. Deze geheugenklachten verdwijnen na enige tijd vanzelf. Tot die tijd kan het handig zijn data en afspraken te noteren.

Onhandigheid
Misschien bent u tijdelijk minder handig dan normaal, staat u wankel op uw benen, loopt u tegen het meubilair aan of laat u dingen uit uw handen vallen. Doe het dan wat rustiger aan.

Uw hersenen zijn het controlecentrum voor uw hele lichaam. Ze moeten de informatie die via uw ogen, oren en andere zintuigen binnenkomt, verwerken en de juiste signalen naar de juiste spieren sturen om ervoor te zorgen dat u iets kunt doen. Na een hersenschudding kan dit tijdelijk minder goed gaan. Gun uzelf wat meer tijd om de dingen te doen.

Traagheid
Sommige mensen merken na een hersenschudding dat ze wat trager denken. Ze hebben moeite gesprekken te volgen of instructies uit te voeren en het duurt langer voor ze iets af krijgen. Vraag anderen te herhalen wat ze hebben gezegd of stel zelf vragen. Geef uzelf de extra tijd die u nodig heeft om taken af te maken. Vermijd situaties waarin u onder druk komt te staan om dingen snel te doen.

Prikkelbaarheid
Sommige mensen raken na een hersenschudding snel geïrriteerd door dingen waarvan ze anders niet van slag raken. Dit kan lastig zijn voor u en uw omgeving. De hersenen zijn ook het controlecentrum van uw emoties. Na een hersenschudding heeft u uw emoties misschien niet meer zo goed onder controle. Er zijn verschillende manieren om hier mee om te gaan. Voor sommige mensen is het verlaten van de kamer of het weglopen van een situatie die hen irriteert een goede oplossing. Anderen proberen zich te ontspannen om zich wat evenwichtiger te voelen. U kunt ook proberen het geïrriteerde gevoel tegen te gaan door afleiding te zoeken, bijvoorbeeld door een eindje te gaan wandelen of fietsen (mits de vermoeidheid het toelaat). De prikkelbaarheid is erger wanneer u moe bent, dus ook rust zal helpen.

Gevoeligheid voor geluid
Wanneer u iets niet wilt zien hoeft u alleen maar uw ogen te sluiten. Het is veel moeilijker uw oren af te sluiten. Normaal gesproken zorgen uw hersenen ervoor dat u allerlei omgevingsgeluiden, die u zouden storen bij uw bezigheden, niet opmerkt. Na een hersenschudding doen uw hersenen dit tijdelijk minder goed. U merkt dat geluiden u storen. Leg dit uit aan familie en vrienden en vraag hun geen lawaai te maken. Hebt u jonge kinderen aan wie u dit niet kunt uitleggen, dan kunt u ze misschien een paar dagen uit logeren sturen.
Het is mogelijk dat u een rinkelend geluid hoort. Ook dit gaat meestal vanzelf over.

Problemen met zien
Na een hersenschudding kunt u moeite hebben met het goed richten van uw blik. U ziet dan wazig of dubbel. Uw gezichtsvermogen is waarschijnlijk niet veranderd, maar de hersenen hebben tijdelijk problemen met het op elkaar afstemmen van de beelden uit beide ogen. Als u een bril draagt heeft het geen zin om de opticien te vragen de sterkte van uw brillenglazen aan te passen. Misschien bent u overgevoelig voor fel licht. Ook dit gaat meestal snel voorbij.

Terug naar het werk
In het algemeen kunt u weer aan het werk gaan als u geen last meer heeft van voortdurende hoofdpijn, dubbelzien en duizeligheid. Het beste tijdstip om weer te beginnen hangt af van hoe u zich voelt en het soort werk dat u doet. Als u bijvoorbeeld in een rumoerige omgeving werkt en nog gevoelig bent voor geluid, kunt u beter wachten totdat u het geluidsniveau weer kunt verdragen.

Hoe snel en hoe erg u vermoeid raakt is ook van belang bij het hervatten van uw werk. Als u zware machines bedient, moet u alert kunnen zijn. Vermoeidheid vermindert uw concentratie en u werkt minder efficiënt. Pas ook op met auto- of motorrijden. Pas als u zeker weet dat uw concentratie voldoende is, u snel genoeg kunt reageren op onverwachte situaties en u afstanden goed in kunt schatten, mag u weer autorijden. Wanneer u begint met werken, moet u misschien extra pauzes inlassen of parttime werken. Deze maatregelen zijn slechts korte tijd nodig. Misschien moet u met uw werkgever of bedrijfsarts overleggen welke stappen u het beste kunt nemen om het werk te hervatten.

Terug naar school
Als u op school zit of studeert moet u misschien een poosje vrij nemen. U begint rustig aan. Misschien kunt u zich moeilijk concentreren op de les. U kunt dingen niet meer zo snel als voor het ongeval of u vergeet details. U merkt dat een rumoerige klas u irriteert of dat u er snel moe van wordt. Dit is normaal na een hersenschudding. Meestal gaat dit vanzelf over.Laat docenten weten dat u een hersenschudding hebt gehad. Het kan nuttig zijn hen informatie (bijvoorbeeld deze folder) te geven, die helpt te begrijpen welke problemen u ervaart.

Behandeling
De klachten duren een paar dagen of weken en gaan vanzelf over. Een speciale behandeling is niet nodig. De enige behandeling is rust, geef dan ook toe als uw lichaam deze rust nodig heeft. Als u een druk leven leidt, een veeleisende baan heeft, een zware studie volgt of als er spanningen in uw leven zijn, kunt u meer last hebben van de hersenschudding dan gemiddeld. U kunt beter rustig aan doen om uw hersenen de tijd te geven te herstellen voordat u uw bezigheden weer oppakt.De gevolgen van een hersenschudding zijn vaak niet zichtbaar. Daarom is het soms moeilijk voor anderen om te begrijpen waar u last van heeft. U zult dit misschien moeten uitleggen aan uw werkgever, docenten, familie en vrienden. Geef hen zo nodig deze folder te lezen.

Handige oplossingen:

• neem meer tijd om uw werk af te maken;
• neem regelmatig pauzes;
• maak extra aantekeningen;
• stel proefwerken of tentamens uit.

Wat u niet moet doen:

• In bed blijven tot u beter bent. U hebt misschien meer slaap nodig, maar u moet uw hersenen ook genoeg te doen geven om ze te laten herstellen.
• Alcohol drinken. Uw hersenen reageren nu anders op alcohol dan u gewend bent. Zolang u niet hersteld bent, verergert het gebruik van alcohol alle symptomen van de hersenschudding.
• Auto- of motorrijden. Pas als u zeker weet dat uw concentratie voldoende is, u snel genoeg kunt reageren op onverwachte situaties en u afstanden goed inschat, mag u weer autorijden.
• Sporten. Breng uzelf niet in situaties waarbij u weer een klap tegen het hoofd kunt krijgen. Vermijd activiteiten als voetbal en skateboarden tot u bent hersteld. Sommige sportverenigingen hebben richtlijnen hiervoor, dus vraag bij uw club om advies.

Meer advies of hulp
Als de symptomen langer dan een paar weken aanhouden of als u zich angstig of gespannen voelt, heeft u wellicht meer steun nodig. De eerste stap is een bezoek aan uw huisarts. Soms is begeleiding door een neuroloog of revalidatiearts nodig.