U bent doorverwezen naar de neurochirurg in verband met uw (rug)klachten. Samen met de neurochirurg heeft u besloten om een operatie aan uw rug te ondergaan. U wordt door het secretariaat op een voorlopige operatiedatum ingepland.

Om u zo goed mogelijk voor te bereiden op de opname, de operatie en de periode daarna, ontvangt u deze informatiefolder. Op deze wijze willen wij u optimaal voorzien van informatie. Daarnaast is er een instructiefilm gemaakt over hoe u het beste kunt mobiliseren en draaien in bed na de operatie. Deze wordt getoond tijdens de opname. Daarnaast willen we u verwijzen naar een instructiefilm die te vinden is op www.skbwinterswijk.nl/videofysio en die u te zien krijgt op een iPad tijdens de opname.

Lees de informatie op de volgende pagina’s vóór opname door. Het is goed u te realiseren dat de omstandigheden voor iedereen anders kunnen zijn. Het kan dus zijn dat er afgeweken wordt van wat u leest. Uw arts bespreekt uw persoonlijke situatie met u en eventueel met uw naasten. Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, stel deze dan aan de verpleegkundig specialist of uw behandelend arts. Gedurende uw behandeling krijgt u veel informatie. Achterin deze map is ruimte voor het maken van aantekeningen en het noteren van vragen.

Deze map is uw persoonlijk eigendom. Het is belangrijk dat u deze informatiemap gedurende alle bezoeken aan ons ziekenhuis meebrengt.

Is iets niet duidelijk, twijfelt u ergens over of heeft u vragen, dan kunt u bij de verpleegkundige specialist Neurologie terecht. Wanneer er zaken gebeuren die niet voldoen aan uw verwachtingen en die naar uw idee anders of beter kunnen, meld dit dan aan ons. Uw suggesties en opmerkingen bieden ons de mogelijkheid om de zorg beter af te stemmen op de wensen en behoeften van onze patiënten.

Belangrijke informatie
Zorgverleners
Wij werken samen met twee neurochirurgen van het Medisch Spectrum Twente (MST):

• Drs. M. Köchling
• Drs. M.W.P.M. Lenders

De neurochirurgen worden ondersteund door twee verpleegkundig specialisten:

• Anoek Forkink
• Renata Gierkink

Bezoektijden
Voor bezoektijden in het SKB verwijzen we u naar de website van het SKB. Op de verpleegafdeling kan het voorkomen dat de verpleegkundige of een andere zorgverlener het bezoek vraagt om (tijdelijk) de kamer te verlaten voor het verrichten van een behandeling. Wilt u (als patiënt) de afdeling verlaten, overleg dan met de verpleegkundige.

Wat is een hernia
De wervelkolom bestaat uit 24 wervels, te weten:

• 7 halswervels
• 12 borstwervels
• 5 lendenwervels

Daaronder bevinden zich het heiligbeen en het staartbeen. Tussen de wervels liggen de tussenwervelschijven. Deze zijn onder andere van belang voor het bewegen van de wervelkolom. Ze bestaan uit een weke kern (nucleus pulposus) en een stevige omhulling. Wanneer in de omhulling een zwakke plek ontstaat, kan de weke kern uitpuilen. We spreken dan van een hernia. Een uitstulping van de tussenwervelschijf wordt ook wel: Hernia Nucleus Pulposi genoemd, oftewel HNP.

De uitpuilende weke kern bij de lendenwervels geeft druk op een zenuw die naar de bil en het been loopt. Bij de druk op de zenuw kunnen de volgende verschijnselen ontstaan:

• Pijn in het been, meestal uitstralend vanuit de rug
• Een doof gevoel, prikkelingen of verlammingsverschijnselen van het been
• Toenemende, vaak schietende pijn in het been bij hoesten, niezen en persen
• Pijn in de rug en in het been bij het bewegen van de rug, vooral bij het bukken
• Een afwijkende houding, bijvoorbeeld scheefstand van de romp
• Problemen met het urineren

Wat is een wervelkanaalstenose
Een wervelkanaalstenose is een vernauwing van het wervelkanaal, meestal ter hoogte van de nek of de lendenwervels. Slijtage of degeneratie van de wervelkolom is een normaal proces dat bij iedereen in meerdere of mindere mate plaatsvindt. Sommige mensen hebben van nature een nauwer wervelkanaal dan anderen. Als reactie op de slijtage wordt het wervelbot dikker, vooral bij de gewrichten, waardoor het wervelkanaal nauwer wordt. Bovendien blijft er binnen het vernauwde wervelkanaal minder ruimte over voor de zenuwwortels. Daardoor kunnen er klachten ontstaan die lijken op een hernia. Echter bij een stenose is er meestal sprake van pijn in beide benen, vaak optredend of verergerend bij lopen en lang staan. Er kan ook een doof gevoel en/of krachtsvermindering ontstaan.
Tijdens het lopen en staan heeft men over het algemeen een holle rug met als gevolg dat het wervelkanaal nauwer wordt. Als men voorover buigt of gaat zitten, wordt de lendenwervelkolom weer rechts of zelfs bol. Dan is er weer ruimte voor de zenuwwortel en neemt de pijn af.

Behandeling van een hernia of stenose
De klachten zijn na de operatie niet altijd meteen verdwenen. Het kan voorkomen dat u nog dezelfde pijn voelt, net als voor de operatie. Deze pijn neemt geleidelijk af. U wordt in uw rug geopereerd en daarom is de rug meestal ook pijnlijk, vooral bij lang in dezelfde houding zitten of staan, of bij het bewegen van de rug. Ook dit zal geleidelijk minder worden. Zoals bij elke operatie zijn ook aan deze operatie risico’s verbonden en complicaties mogelijk. De specialist bespreekt deze met u.

Mogelijke complicaties en risico’s
Bij een hernia operatie:
Kans op een infectie, infecties van de tussenwervelschijf en wervels, infecties van de zenuwen en het hersenvlies, abcesvorming in het wervelkanaal, zenuwvliesbeschadiging met eventueel lekkage van zenuwvocht, nabloeding, zenuwbeschadiging met verlammingsverschijnselen, gevoelsstoornissen, zenuwpijn, blaas- of darmstoornissen, seksuele functiestoornissen, instabiliteit van de wervelkolom met eventueel nadien een stabilisatieoperatie, beschadiging van organen en vaten naast/voor de wervelkolom (zoals buikslagader, ureter/harnleider, darm), opnieuw een hernia op dezelfde plek, toename rugpijn (failed back surgery syndroom), algemene risico’s zoals allergische reacties, drukbeschadiging van de huid en/of zenuwen, drukbeschadiging van de ogen door liggen op tafel, trombose, luchtweginfecties, urineweginfecties.

Bij een stenose operatie:
Kans op een infectie, infecties van de tussenwervelschijf en wervels, infecties van de zenuwen en het hersenvlies, abcesvorming in het wervelkanaal, zenuwvliesbeschadiging met eventueel lekkage van zenuwvocht, nabloeding, zenuwbeschadiging met verlammingsverschijnselen, gevoelsstoornissen, zenuwpijn, blaas- of darmstoornissen, seksuele functiestoornissen, instabiliteit van de wervelkolom met eventueel nadien een stabilisatieoperatie, toename rugpijn (failed back surgery syndroom), algemene risico’s zoals allergische reacties, drukbeschadiging van de huid en/of zenuwen, drukbeschadiging van de ogen door liggen op tafel, trombose, luchtweginfecties, urineweginfecties.

De periode voor opname
Preoperatieve screening
Voorafgaand aan de operatie wordt u gezien voor een preoperatieve screening. Hiervoor krijgt u een oproep. Wij raden u aan om uw contactpersoon mee te nemen naar de preoperatieve screening. De informatie die u hier ontvangt, is ook belangrijk voor uw naasten. Ook ontvangt u van het secretariaat contactgegevens van de verpleegkundig specialist neurologie. Zij fungeert als aanspreekpunt voor en na de operatie/opname.
Mocht u pijnklachten spontaan verbeteren of er is sprake van een verandering in uw klachten patroon, wilt u dit dan tijdig melden bij de verpleegkundig specialist. Er zal gekeken worden of de geplande operatie door kan gaan. Dit wordt altijd overlegd met de neurochirurg.

U wordt voorafgaand aan uw operatie gezien door de anesthesist of diens assistent. Hij/zij bespreekt met u de verdovingsprocedure/ narcose tijdens de operatie bespreken en kijkt naar uw algehele gezondheidstoestand. Meer informatie kunt u lezen in de folder: ‘Uw operatie en anesthesie’.

De apothekersassistente neemt uw eventuele medicatiegebruik met u door, zodat deze tijdens de opname door de verpleegkundigen verstrekt kunnen worden. Dit zal zij doen aan de hand van een actueel medicatie overzicht, dat zij van uw apotheek heeft ontvangen. De verpleegkundige houdt een opnamegesprek met u en geeft uitleg over de opname op de verpleegafdeling.

Voor het bezoek aan de anesthesist, apothekersassistente en verpleegkundige krijgt u een schriftelijke afspraak thuisgestuurd. De woensdag voor opname in het SKB zult u tussen 16.00 en 18.00 uur gebeld worden door de verpleegkundig specialist neurologie. Zij informeert of er veranderingen hebben plaatsgevonden in uw situatie na het laatste bezoek aan de neurochirurg. Ze zal mogelijke vragen die u nog hebt, beantwoorden en kan, bij behoefte, de opname procedure nogmaals met u doornemen. Zij is ook uw aanspreekpunt na de operatie.
Bent u ergens allergisch voor, geef dit dan duidelijk aan.

Oproep voor de operatie
Krijgt u in de periode tussen het schriftelijke of telefonisch bericht en de opnamedatum gezondheidsproblemen, zoals een verkoudheid, griep of koortslip, neem dan contact op met het ziekenhuis en vraag naar de verpleegkundig specialist neurologie via telefoonnummer 0543 54 45 20.

De opnameperiode
De opname
Aangezien u een actief revalidatieprogramma gaat volgen, adviseren wij u comfortabele kleding te dragen. Ook is het van belang dat u stevige schoenen meeneemt. Tevens vragen wij u deze informatiefolder mee te nemen. Daarnaast neemt u de spullen mee die u nodig hebt voor de dagelijkse verzorging.

Nuchter beleid
De anesthesist bespreekt met u vanaf welke tijd u nuchter moet blijven. Zie ook de folder: ‘Uw operatie en anesthesie’. De anesthesist heeft afspraken gemaakt over het innemen van uw eigen medicatie. Deze mag u met water innemen.

Op de afdeling wordt u ontvangen door de verpleegkundige. Zij zal u begeleiden naar uw kamer. U krijgt van de verpleegkundige operatiekleding. Alle sieraden moeten af en u mag geen nagellak op hebben. Ook moet u uw eventuele gebitsprothese uit doen, tenzij de anesthesist anders met u heeft afgesproken. Daarna krijgt u alvast pijnstillers zodat deze in kunnen werken en krijgt u eventueel een tablet waar u slaperig van wordt.

De eerste dagen na de operatie zult u minder mobiel zijn dan u gewend bent. Daarom krijgt u dagelijks tot aan ontslag een injectie ter voorkoming van trombose.

De operatie
De verpleegkundige brengt u op uw bed naar de voorbereidingskamer in het operatiecomplex. Nadat u een infuus hebt gekregen dient de anesthesist de narcose toe en wordt u op de operatietafel geplaatst. De operatie duurt ongeveer een half uur. Tijdens de operatie ligt u in knie-ellebooghouding op een speciale operatietafel. Aan deze houding tijdens de operatie kunt u tijdelijke spierpijnklachten overhouden.

De uitslaapkamer
U wordt wakker op de uitslaapkamer. U kunt dan een slangetje in uw neus hebben, waardoor extra zuurstof wordt toegediend. Ook kunt u een wonddrain hebben om overtollig bloed en vocht af te voeren. Wanneer uw pijn acceptabel is en alle controles, zoals uw bloeddruk, pols, temperatuur en bewustzijn goed zijn, haalt de verpleegkundige u op.

Op de verpleegafdeling
Zodra u op de afdeling bent, belt u zelf of de verpleegkundige uw contactpersoon. De verpleegkundige controleert uw bloeddruk, pols, temperatuur, urineproductie, gevoel en kracht in beide benen, controle van de wond en de drain die eventueel is ingebracht. Het is belangrijk dat u bij uw verpleegkundige aangeeft wanneer u pijn hebt, misselijk bent en/of andere klachten opmerkt waarover u onzeker bent. Voelt u zich goed en bent u niet misselijk, dan krijgt u een broodmaaltijd.

De neurochirurg komt na het operatieprogramma bij u langs om te vertellen hoe de operatie bij u is verlopen. In het weekend wordt de nazorg door de dienstdoende neuroloog gewaarborgd.

Pijn
Vooral in de eerste week na de operatie kunt u pijn ervaren: wondpijn, rugpijn en soms een krampende pijn en tintelingen in uw benen. Het is belangrijk dat u hiervoor de voorgeschreven pijnmedicatie inneemt. Tevens is dit wenselijk voor uw wondgenezing en om infecties te voorkomen. De verpleegkundige vraagt u een aantal keren per dag naar een ‘pijnscore’. U kunt aangeven op een schaal van 0 tot 10 hoe hevig de pijn is. Als uitgangspunt geldt hierbij: Score 0 = geen pijn en score 10 = ondraaglijke pijn

Tussen de 0 en de 3 gaan we er vanuit dat uw pijn acceptabel is. Geeft u een cijfer van 4 of hoger, dan is uw pijn niet acceptabel en zal de verpleging u extra pijnmedicatie toedienen. Het effect van de pijnstilling is op deze manier goed vast te stellen. U kunt deze methode als hulpmiddel gebruiken om aan te geven of de pijn minder, erger of gelijk gebleven is.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Lighouding in bed
De fysiotherapeut zal u pre of postoperatief uitleg geven over de houding in bed:

• wissel uw houding in bed af met zijligging links en rechts en rugligging
• draaien als een boomstam (heup en schouders tegelijk). De verpleegkundige zal u hier de eerste keer mee helpen
• op aangeven van de neurochirurg mag de hoofdsteun van het bed in rugligging tot 30 graden omhoog, de verpleegkundige kan u hierbij helpen

Uit bed gaan
Bij het uit bed gaan draait u eerst op uw zij. Vervolgens verplaatst u uw benen uit bed, waarna u zich met uw handen / armen van de matras opduwt tot zit. U mag op de operatiedag alleen uit bed voor de toiletgang vier uur na de operatie; de verpleegkundige zal u hiermee helpen.

Fysiotherapie
Van de fysiotherapeut krijgt u informatie over het bewegen en een goede houding. Verder krijgt u adviezen over de activiteiten in het dagelijks leven.

De fysiotherapeut besteedt onder meer aandacht aan:

• zitten en hoe lang u dit mag
• bewegen van de lange rug in onbelaste situaties
• het leren stabiel houden van de lage rug en het bekken tijdens het bewegen in belaste situaties
• oefeningen gericht op activiteiten van het dagelijks leven.

Voor verdere informatie met betrekking tot de adviezen na een HNP- of kanaalstenose operatie verwijzen we u naar de bijlagen.

Oefeningen
In de periode na de operatie kunt u onderstaande oefeningen thuis blijven uitvoeren. Herhaal elke oefening 10 keer. Oefen liever meerdere keren korte tijd, dan eenmaal langdurig. Er mag geen pijn of uitstraling in het been ontstaan. Oefen rustig, let goed op uw ademhaling (adem rustig door).

• Begin met rustig oefenen. In een later stadium intensiever.
• Herhaal elke oefening 10 keer, minstens 4 à 6 keer per dag.
• Het is beter om vaker een korte tijd te oefenen, dan 1 maal langdurig.
• Probeer goed door te ademen tijdens het oefenen.
• Bij uitstralende pijn naar het been, direct stoppen.
• Liggen, lopen en oefenen is goed voor uw rug. Wissel dit steeds af.
• Zitten is zwaarder voor uw rug. Begin met 5 minuten en breidt dit steeds meer uit.
• Draag goed schoeisel, bijvoorbeeld stevige wandelschoenen of sportschoenen.

1. Ga liggen op uw rug met gestrekte benen. Beweeg afwisselend uw voeten op (optrekken) en neer (wegduwen).
2. Liggend op uw rug buigt u uw knie waarbij uw voet over het matras heen schuift
3. Liggend op uw rug met de benen gebogen en de voeten op de matras: Beweeg beide knieën van links naar rechts, waarbij uw schouders en voeten op het matras blijven
4. Liggend op uw rug met de benen gebogen, de voeten op het matras en de armen langs het lichaam. Til vervolgens uw bekken omhoog, zodat een ‘bruggetje’ ontstaat.

Verschil stenose en HNP zie instructiefilm:
5. Staand achter uw bed: beweeg uw been zijwaarts; wissel links en rechts af.
6. Staand achter uw bed, maak een lichte kniebuiging
7. Staand achter uw bed, op de tenen staan.

Ontslag uit het ziekenhuis
Als alles naar wens verloopt, kunt u na een hernia-operatie zaterdag in de loop van de middag met ontslag. Dit is de 1^e dag na de operatie.

• De woensdag nadat u uit het ziekenhuis wordt ontslagen, belt de verpleegkundig specialist u. De verpleegkundig specialist neemt een aantal vragen met u door over uw herstel. Wij vragen u om die dag bereikbaar te zijn op het telefoonnummer dat u aan ons heeft doorgegeven tussen 16.00 en 18.00 uur.
• De afdelingsverpleegkundige zal u informeren over het type hechtingen dat u hebt gekregen. Dit kunnen oplosbare of gewone hechtingen zijn. Mocht u gewone hechtingen hebben gekregen, dan kunnen deze door de huisarts worden verwijderd op vrijdag, dag 7 na de operatie. Hier moet u zelf een afspraak voor maken. Mocht dit bij de huisarts niet kunnen, dan kunt u dit doorgeven aan de verpleegkundig specialist tijdens de belafspraak.
• U krijgt bij de neurochirurg een controle afspraak voor 6 weken na ontslag.
• U krijgt een verwijzing voor de fysiotherapie mee. Wanneer u mag starten met fysiotherapie staat aangegeven in de bijlage.

Herstel thuis
In dit hoofdstuk vindt u informatie die van belang is voor de eerste periode thuis. Na ontslag uit het ziekenhuis gaat het verdere herstelproces en de revalidatie thuis door. Van tevoren is moeilijk te zeggen hoe dit proces verloopt. Dit verschilt van persoon tot persoon. Met anderen praten over de operatie kan prettig zijn. Bedenk daarbij wel dat het herstel bij iedereen weer anders verloopt. Mocht u naar aanleiding van dit hoofdstuk nog vragen hebben, kunt u die voor uw ontslag uit het ziekenhuis bespreken met de neurochirurg, de verpleegkundige of de fysiotherapeut. Vragen die u thuis heeft, kunt u bespreken met uw huisarts, verpleegkundig specialist, fysiotherapeut of met de neurochirurg op de polikliniek.

Normale verschijnselen na de operatie
De eerste tijd na de operatie kan uw rug en het gebied rondom de operatiewond dik, warm en soms pijnlijk aanvoelen. Dit kan veroorzaakt worden door de onderhuidse hechtingen, wondvocht of een bloeduitstorting ter plaatse van het operatiegebied. Ook is het mogelijk dat de beenpijn niet meteen na de operatie is verdwenen. Deze pijn wordt meestal veroorzaakt door irritatie van de zenuw.

In 80-90% van de gevallen verdwijnen na de operatie de klachten van pijn in het been. Veelal gebeurt dit spoedig. Het is echter niet verontrustend als deze klachten langer blijven bestaan. Het herstel van het krachtsverlies en / of de gevoelsstoornissen duurt vaak langer, soms een aantal weken tot maanden. Deze klachten kunnen ook van blijvende aard zijn.

In de herstelperiode is het belangrijk om (pijn)signalen van uw lichaam serieus te nemen, wanneer u teveel doet, krijgt u klachten! Indien u na een activiteit een felle, scherpe, uitstralende pijn vanuit uw rug naar uw been voelt, betekent dit dat u te veel heeft gedaan en dat u uw activiteit moet aanpassen of stoppen. Wanneer u een stapje terug doet, verdwijnt de pijn in principe weer. Uw lichamelijke conditie, leeftijd en eerdere operaties aan uw wervelkolom zijn uiteraard van invloed op uw herstel.

Wanneer belt u de arts?
In de volgende gevallen neemt u contact op met de polikliniek Neurologie, tel. 0543 54 45 20. Vraag naar de verpleegkundig specialist. Dit kan van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 16.30 uur. Daarbuiten belt u met de Huisartsenpost, tel. 0900 5009 000.

Neem contact op als:

• De wond open gaat
• Er pus uit de wond komt
• De wond steeds dikker wordt
• U onhoudbare pijn in rug of been krijgt
• Er een toenemend krachtsverlies aan één of beide benen ontstaat
• U niet meer kunt plassen of ongewild urine of ontlasting verliest.
• U koorts krijgt.
• U de situatie niet vertrouwt.

Fysiotherapie
Na ontslag mag u gaan starten met de oefeningen in de aangegeven week zoals vermeld staat in bijlage I. Na 5 tot 7 weken (afhankelijk van de operatie) begint u met fysiotherapie. Onze voorkeur gaat uit naar een fysiotherapeut die aangesloten is bij het Rugnetwerk Twente/Achterhoek. Een lijst met deelnemende praktijken kunt u vinden op: www.rugnetwerktwente.nl.



Tenslotte
Neem de tijd voor uw herstel en probeer zo bewust mogelijk om te gaan met uw houding en beweging. Uw lichaam en rug zijn immers belangrijk.

Toestemming
U hebt recht op juiste en volledige informatie. Pas als u voldoende inzicht heeft, kunt u weloverwogen toestemming geven voor een bepaalde behandeling of een bepaald onderzoek. Als u iets niet helemaal duidelijk is, vraagt u de verpleegkundig specialist dan om nadere uitleg.

Patiëntenverenigingen
Er bestaat een patiëntenvereniging die voor u van belang kan zijn: de Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten (N.V.V.R) ‘De Wervelkolom’. Zo kunt u bijvoorbeeld behoefte hebben aan een gesprek met een lotgenoot over uw beleving en ervaringen. Dit kan een steun zijn bij de verwerking van deze ingrijpende gebeurtenis. Daarnaast heeft u wellicht het advies gekregen om meer te gaan bewegen of sporten. De patiëntenverenigingen richten hun activiteiten speciaal op deze vormen van nazorg. Natuurlijk is ook uw partner bij al deze activiteiten van harte welkom. Ook biedt de N.V.V.R. u de gelegenheid om de inloopspreekuren te bezoeken waar u kunt praten met ervaringsdeskundigen van de Nederlandse Vereniging van Rugpatiënten "de Wervelkolom". Meer informatie vindt u op de website: www.nvvr.nl

Geheimhouding en recht op privacy
Alle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft u als patiënt recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder ‘De rechten en plichten van de patiënt’. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op: www.skbwinterswijk.nl

Bijlage I

Activiteiten na Kanaalstenose operatie
Deze bijlage geeft aan wanneer u welke activiteit weer mag oppakken en de tijdsduur van deze activiteiten. Tevens is aangegeven wat u nog niet mag doen.
Bij twijfel of vragen, neemt u contact op met uw fysiotherapeut.U mag starten met fysiotherapie in week 5 na de operatie. Indien u nog geen contact hebt met een fysiotherapeut (de eerste weken) kunt u contact opnemen met de verpleegkundig specialist (via polikliniek Neurologie, T 0543 54 45 20).

Enige tijd na de operatie is de mogelijkheid aanwezig dat er pijn in de rug of het been wordt gevoeld. Daarnaast kan de zenuw in het betrokken gebied wat geïrriteerd zijn door de operatie, dit kan wat dove gevoelens of tintelingen veroorzaken. Deze gevoelens verdwijnen in de loop van de weken. Tevens kan de wond klachten geven, ook dit verdwijnt in verloop van de weken. De eerste zes weken mag de rug niet te zwaar worden belast. De wond moet de tijd hebben om te herstellen.

Week 1 en 2 na de operatie:
Activiteiten
Zitten: maximaal 10 minuten per keer, elke drie dagen 5 minuten opbouwen.
Lopen: maximaal 10 minuten per keer, elke twee dagen 5 minuten opbouwen.
Wissel activiteiten af met voldoende rustmomenten. Rust elk dagdeel minstens een uur in bed. Liggen op de rug of op de zij is toegestaan, liggen op de buik niet.
Niet doen:

• Bewegingen: ver voorover buigen, draaibewegingen (schouders t.o.v. bekken)
• Autorijden en fietsen (ook hometrainer)
• Huishoudelijke taken: stofzuigen, de was doen, strijken, bedden opmaken.
• Sporten
• Werken, zowel bureauwerk als zwaar lichamelijk werk zoals tillen en bukken.

Week 3 en 4 na de operatie:
Activiteiten
Zitten: maximaal 35 minuten per keer, elke drie dagen 10 minuten opbouwen.
Lopen: maximaal 50 minuten per keer, elke twee dagen 10 minuten opbouwen.
Wissel activiteiten af met voldoende rustmomenten. Rust elk dagdeel minstens een half uur in bed. Liggen op de rug of op de zij is toegestaan, liggen op de buik niet.
Niet doen:

• Bewegingen: ver voorover buigen, draaibewegingen (schouders t.o.v. bekken)
• Huishoudelijke taken: stofzuigen, de was doen, strijken, bedden opmaken.
• Hometrainer en fietsen buiten
• Sporten
• Werken, zowel bureau werk als zwaar lichamelijk werk zoals tillen en bukken.

Week 5 en 6 na de operatie:
Activiteiten
Hometrainer: maximaal 15 minuten per keer, elke drie dagen opbouwen met 5 minuten.
Geen maximale tijdsduur aan lopen en zitten. Wissel activiteiten voldoende met elkaar af, neem ook geregeld een rustmomentje.
Zwemmen mag opgepakt worden (zowel op de rug als op de buik).
Niet doen:

• Bewegingen: ver voorover buigen, draaibewegingen (schouders t.o.v. bekken)
• Fietsen buiten.
• Sporten (behalve zwemmen)
• Werken, zowel bureau werk als zwaar lichamelijk werk zoals tillen en bukken.

In overleg met uw fysiotherapeut en/of bedrijfsarts wordt er gekeken wanneer u uw werk en sport weer kan oppakken.
Autorijden mag na 7 weken.

Bijlage II

Activiteiten na HNP operatie
Deze bijlage geeft aan wanneer u welke activiteit weer mag oppakken en de tijdsduur van deze activiteiten. Ook is aangegeven wat u nog niet mag doen.
Bij twijfel of vragen, neemt u contact op met uw fysiotherapeut.

U mag starten met fysiotherapie in week 7 na de operatie. Als u nog geen contact heeft met een fysiotherapeut (de eerste weken) kunt u contact opnemen met de verpleegkundig specialist (via polikliniek Neurologie, tel. 0543 54 45 20). Het is mogelijk dat u de eerste weken na de operatie napijn heeft in uw rug of been. Dit is normaal, de wond en de zenuw hebben tijd nodig om te herstellen.

Week 1 t/m 3 na de operatie:
Activiteiten:
Zitten: maximaal 10 minuten per keer, elke drie dagen 5 minuten opbouwen.
Lopen: maximaal 10 minuten per keer, elke twee dagen 5 minuten opbouwen.
Wissel activiteiten af met voldoende rustmomenten. Rust elk dagdeel minstens een uur in bed. Liggen op de rug of op de zij is toegestaan, liggen op de buik niet.
Niet doen:

• Bewegingen: ver voorover buigen, draaibewegingen (schouders t.o.v. bekken) of slapen op de buik;
• Autorijden en fietsen; Sporten;
• Huishoudelijke taken: stofzuigen, de was doen, strijken, bedden opmaken;
• Werken, zowel bureauwerk als zwaar lichamelijk werk zoals tillen en bukken.
  

Week 4 t/m 6 na de operatie:
Activiteiten
Zitten: maximaal 45 minuten per keer, elke drie dagen 10 minuten opbouwen.
Lopen: maximaal 50 minuten per keer, elke twee dagen 10 minuten opbouwen.
Wissel activiteiten af met voldoende rustmomenten. Rust elk dagdeel minstens een half uur in bed. Liggen op de rug of op de zij is toegestaan, liggen op de buik niet
Niet doen:

• Bewegingen: ver voorover buigen, draaibewegingen (schouders t.o.v. bekken) of slapen op de buik;
• Autorijden en fietsen (ook niet op de hometrainer); Sporten;
• Huishoudelijke taken: stofzuigen, de was doen, strijken, bedden opmaken;
• Werken, zowel bureauwerk als zwaar lichamelijk werk zoals tillen en bukken.
  

Week 7 t/m 12 na de operatie:
Activiteiten
Geen maximale tijdsduur aan lopen en zitten. Wissel activiteiten voldoende met elkaar af, neem ook geregeld een rustmomentje.
Hometrainer: maximaal 15 minuten per keer, elke drie dagen opbouwen met 5 minuten. Wissel activiteiten voldoende met elkaar af, neem ook geregeld een rustmomentje. Autorijden is weer toegestaan.
Niet doen:

• Bewegingen: ver voorover buigen, draaibewegingen (schouders t.o.v. bekken) of slapen op de buik;
• Huishoudelijke taken: stofzuigen, de was doen, strijken, bedden opmaken;
• Werken, zowel bureauwerk als zwaar lichamelijk werk zoals tillen en bukken.

In overleg met uw fysiotherapeut en/of bedrijfsarts wordt er gekeken wanneer u uw werk, sport en het fietsen weer kan oppakken.

Ruimte voor eigen aantekeningen
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________