Inleiding
Uw kind is of wordt opgenomen op de afdeling Neonatologie. Dit brengt vaak de nodige zorgen en spanningen met zich mee. Soms is de bevalling anders verlopen dan u had gedacht en heeft u nog weinig contact gehad met uw kind. De bijzondere, extra zorg is echter van groot belang voor uw kind. Deze brochure geeft u algemene informatie over de afdeling neonatologie. Het is goed u te realiseren dat voor u en uw kind de situatie anders kan zijn dan beschreven.

De afdeling neonatologie
De afdeling neonatologie is een onderdeel van de Zorgeenheid Vrouw-Kind. Op de afdeling neonatologie worden baby's verpleegd die te vroeg zijn geboren, een te laag geboortegewicht hebben, ziek zijn of om een andere reden op de afdeling moeten verblijven.

Tweepersoons kamers
De afdeling bestaat uit kamers voor één of twee baby's. Vaak wordt de baby in de couveuse verpleegd. In een couveuse kan een baby optimaal worden geobserveerd en kunnen de omstandigheden aan de baby worden aangepast. Hierbij denken we aan luchtvochtigheid, temperatuur en zuurstof. Er wordt gebruik gemaakt van bewakingsapparatuur om bijvoorbeeld de ademhaling en de hartslag van de baby in de gaten te kunnen houden. Vaak hebben de kinderen ook een infuus om vocht en eventueel medicatie te kunnen toedienen.

De opname
Als uw kind op de afdeling neonatologie wordt opgenomen is dit vaak een acuut gebeuren. De kinderarts en verpleegkundige zorgen eerst voor uw baby. De ouders zijn hierbij indien mogelijk aanwezig.

Tijdens het handelen legt de kinderarts of de verpleegkundige uit wat er gedaan wordt. Als de eerste zorg is verleend, wordt u als ouders door de kinderarts geïnformeerd over de eerste bevindingen en wat er verder gaat gebeuren. De verpleegkundige zal u in het kort vertellen over de gang van zaken op de afdeling en de verpleegkundige zorg. De verpleegkundige houdt een kort opname gesprek en in de loop van de dag vertelt zij/hij hoe het verblijf op de neonatologie afdeling er uit kan zien. Zodra het kan wordt u bij de verzorging van uw kind betrokken.

Informatie over uw kind
Als ouder wilt u uiteraard goed geïnformeerd worden over de toestand van uw kind. U kunt dan ook altijd bij ons terecht met uw vragen of problemen, hoe klein ze misschien ook mogen lijken. De verpleegkundige zal u zo goed mogelijk informeren. De kinderarts maakt iedere dag haar/zijn visite op de afdeling. Indien u een gesprek wenst met de arts, kunt u dit via de verpleegkundige regelen. Als kinderen langere tijd op de afdeling verblijven wordt in ieder geval wekelijks een gesprek met de kinderarts gepland. Daarnaast kunt u dag en nacht telefonisch om inlichtingen vragen.

Kinder Zorg, Onze Zorg
Een speciale taak van alle ziekenhuismedewerkers is het observeren en signaleren of de veiligheid en welbevinden van kinderen, die de afdeling spoedeisende hulp of kinderafdeling bezoeken/ opgenomen zijn, gewaarborgd is. Bij het (medisch) onderzoek volgens een wettelijk verplicht stappenplan, tijdens het invullen van het anamneseformulier, of tijdens het verblijf op de afdeling kan soms een vermoeden ontstaan dat er problemen zijn in de gezins- of opvoedingssituatie. Indien daarbij de veiligheid van het kind mogelijk gevaar loopt zal de behandelende arts (kinderarts of andere specialist) de zorgen daarover op een open en eerlijke manier met u als ouders/opvoeders bespreken.

Mocht uit dit gesprek blijken dat er inderdaad dusdanige problemen zijn waarbij de veiligheid van het kind niet altijd gewaarborgd is, dan zoeken we samen met u naar mogelijke oplossingen. Vervolgens wordt besproken welke hulp hierbij geboden kan worden. Bij twijfel kan het nodig zijn, dat wij de situatie met deskundigen bespreken in een speciaal voor dit onderwerp opgerichte Werkgroep "Kinder Zorg".

Indien de werkgroep het nodig acht, wordt nader contact gezocht met u als ouder(s), en/of andere betrokken professionals zoals bv de huisarts. Op deze manier hopen we kinderen en ouders hulp te bieden die past bij de situatie.

Het verblijf op de afdeling Neonatologie
Op de afdeling neonatologie liggen kwetsbare kinderen. We houden een goede hygiëne in de gaten en zorgen ervoor dat u zoveel mogelijk bij de zorg van uw kind betrokken wordt. De mogelijkheden van voeding voor uw kind en de bezoekregeling worden toegelicht.

Infecties voorkomen
U zult begrijpen dat de baby's op de afdeling Neonatologie om allerlei redenen meer vatbaar zijn voor infecties. Om dergelijke infecties te voorkomen zijn er voorzorgsmaatregelen getroffen. Voordat u met de verzorging van uw baby begint moeten horloge en sieraden af en uw handen worden gedesinfecteerd. U wordt geadviseerd om schone en goed wasbare, luchtige kleding te dragen.

Bij verkoudheid, een koortslip of een andere infectie dient u altijd contact op te nemen met de verpleegkundige. Deze bepaalt dan welke speciale voorzorgsmaatregelen genomen moeten worden.

Contact met uw kind
Nu uw kind is opgenomen in het ziekenhuis heeft u vanzelfsprekend minder mogelijkheden tot contact met uw kind, dan wanneer het thuis zou zijn. Omdat contact tussen ouders en kind voor beiden van groot belang is, bieden wij u de mogelijkheid uw kind frequent te bezoeken en mee te helpen in de verzorging. U kunt elk moment van de dag uw kind bezoeken en als uw kind alleen ligt mag u blijven slapen. Als u nog op de kraamafdeling verblijft en uw baby is stabiel genoeg, komt hij/zij bij u op de kamer te liggen. U mag uw kind in de couveuse altijd aanraken. Zodra de toestand van uw kind het toelaat kunt u meehelpen in de verzorging, zoals verschonen, de temperatuur opnemen, in bad doen en voeding geven.

Bezoek
Voor informatie over bezoek verwijzen wij u naar de folder: Huisregels afdeling Neonatologie.

Ontwikkelingsgerichte zorg op de afdeling Neonatologie
Ontwikkelingsgerichte zorg is een manier van verzorgen en benaderen van pasgeborenen. Ontwikkelingsgerichte zorg is gericht op comfort, stabiliteit en het verminderen van stress bij pasgeborenen, en premature kinderen in het bijzonder. Daarnaast wordt de relatie met ouders zo veel mogelijk gestimuleerd.

Van de baarmoeder naar de afdeling Neonatologie
De baarmoeder vormt de ideale omgeving voor de ontwikkeling van het kind. Het kind bevindt zich in een ruimte waar het donker is, waar geluiden dof zijn, waar het is omgeven door warm vocht en waar de behoeftes die het heeft, zoals warmte, voeding, zuurstof en dag/nachtritme, door de moeder worden verzorgd. Het kind ligt ook in een gebogen houding en heeft begrenzing door de baarmoeder.

Als het kind geboren wordt, komt het in een heel andere situatie terecht, namelijk in een omgeving met veel licht, geluid en activiteiten. Voor premature en zieke kinderen betekent dit te veel licht, te veel geluid en te veel activiteiten. Ook moet een kind vaak vervelende en soms pijnlijke onderzoeken ondergaan. Alles bij elkaar ervaart het te veel prikkels voor zijn zenuwstelsel.

Doel van ontwikkelingsgerichte zorg
Het doel van ontwikkelingsgerichte zorg is om de stress voor de baby's op de afdeling Neonatologie zo veel mogelijk te verminderen en de ontwikkeling te stimuleren. We denken dan vooral aan het dempen van licht, het minimaliseren van geluid, het niet onnodig wakker maken en een comfortabele houding aanbieden. Hier kunt u, als ouder, een belangrijke rol in spelen. Als ouder bent u de enige constante factor in het leven van uw kind. Omdat u veel naar uw kind kijkt, bent u extra alert op de signalen die uw kind kan laten zien. Zo leert u de gedragingen van uw kind herkennen waardoor u beter tegemoet kan komen aan de behoeftes van uw kind.

Geluid
In de baarmoeder zijn alle geluiden die het kind hoort gedempt. De meeste geluiden zijn bekende geluiden en de baby hoort vaak de stemmen van zijn ouders.

Op de afdeling wordt de baby overladen met geluidsprikkels. Bijvoorbeeld alarmen die af gaan, couveusedeuren die open en dicht gaan, bezoek dat praat, enzovoort. Een onrijpe of zieke baby kan zich niet zo goed afsluiten voor geluid zoals een voldragen of gezonde baby dat kan. Daarnaast hoort de baby de stem van zijn ouders relatief veel minder. Er kan onrustig en schrikachtig gedrag ontstaan, waardoor het slaap/waakritme wordt verstoord.

Wij streven ernaar de omgeving voor uw kind zo rustig mogelijk te houden. U kunt hierbij helpen. Praat tijdens de verzorging zachtjes tegen uw kind. Hij zal uw stem herkennen! Vermijd harde geluiden. Zet geen spullen op de couveuse. Sluit de couveusedeuren voorzichtig (knop ingedrukt houden tijdens het dicht doen). Vraag uw bezoek om zachtjes te praten op de afdeling. Til liever de stoelen op in plaats van ze over de grond te verschuiven.

Licht
In de baarmoeder is het altijd aangenaam donker voor de baby. Hij/zij kan wel licht en donker waarnemen, maar fel licht wordt gefilterd door de baarmoederwand.

Op de afdeling is relatief veel licht voor te vroeg geboren baby's. Zij kunnen zich hier nog niet goed voor afsluiten. Daarnaast is het ontwikkelen van een dag- en nachtritme moeilijker. Wij proberen op de afdeling ritme en regelmaat te creëren door tussen de verzorgingen door doeken over de couveuse te leggen; 's middags de gordijnen te sluiten en ook ’s nachts niet meer licht te gebruiken dan noodzakelijk is. De doeken over de couveuse beperken soms het beeld als u gebruik maakt van het SKBaby- camera systeem. Wij vertrouwen erop dat u er begrip voor heeft dat wij dit in het belang van uw kind doen.

Contact
Als ouder heeft u een belangrijke rol in de verzorging van uw kind. U leert op die momenten uw kind kennen. U gaat leren wat uw kind prettig of juist onaangenaam vindt. Dit kunt u zien aan de ontspannen manier waarop uw kind ligt, of het alert is en een ontspannen gezichtsuitdrukking heeft. Praat zachtjes tegen uw kind alvorens u het gaat aanraken of verzorgen; geef uw kind de tijd om langzaam wakker te worden.

U kunt uw kind troosten door bijvoorbeeld uw hand op het hoofd te leggen. Probeer te voorkomen dat u uw kind te veel "kriebelt' door te voorzichtig te doen. Een warme, stevige aanraking is prettiger dan strelen met één vinger. Wanneer de toestand van uw kind het toelaat mag u samen met uw kind kangoeroeën. Uw baby ligt dan met alleen een luier aan op uw blote borst.

De reuk van uw kind is al ontwikkeld. U kunt de geurontwikkeling van uw kind stimuleren door een schoon spuugdoekje gedurende een aantal uren op uw huid te dragen. Vervolgens wordt het spuugdoekje dan onder het hoofd van uw kind in de couveuse of in de wieg gelegd. In verband met de hygiëne moet het doekje dagelijks vervangen worden.

Kangoeroeën of buidelen
Een manier om de band met uw kind te versterken is door te kangoeroeën. Kangoeroeën houdt in dat u uw kind, met slechts een luier aan, tegen uw blote borst legt. Van buiten wordt het dan toegedekt met een omslagdoek.

Kangoeroeën is goed voor de lichamelijke toestand van het kind, maar ook voor het contact van de baby met de ouders. Het nog onregelmatig ademen van te vroeg geboren baby's wordt door kangoeroeën beter doordat het kind als het ware het diepere ademhalingsritme van de ouder overneemt.

Als een kind bij zijn moeder buidelt, krijgt het tevens de kans om contact te maken met de borst. Bij de moeder stimuleert het de toeschietreflex en het op gang komen van de borstvoeding. Ook als uw kind in de couveuse ligt kunt u kangoeroeën, de eventuele bewaking en controle van uw kind gaan gewoon door. Kangoeroeën kan zowel door de vader als de moeder worden gedaan. Het kangoeroeën is voor de meeste ouders een hele plezierige bezigheid! De verpleegkundige zal u helpen en uitleg geven als u dit wilt.

Houding
Een op tijd geboren baby neemt vanzelf een houding aan waarbij de armen en benen gebogen zijn en langs het lichaam gehouden worden. Te vroeg geboren of zieke kinderen kunnen dit (nog) niet, zij hebben nog niet voldoende kracht. Uw kind heeft behoefte aan begrenzing en kan hierbij geholpen worden door het maken van een “nestje” in de couveuse waardoor uw kind in een gebogen houding ligt en de armen en benen ondersteund worden.

Het is belangrijk dat uw kind één of beide handen naar de mond kan brengen of iets kan vasthouden. Als de toestand van uw kind het toelaat vindt uw kind het heerlijk als het toegedekt wordt met bijvoorbeeld een spuugdoekje of een dubbelgevouwen hydrofiele luier. Als u uw kind gaat verzorgen, vervang het doekje dan door uw warme handen. Zo voorkomt u dat uw kind schrikt doordat het plotseling de begrenzing en geborgenheid mist. Ook een door u meegebrachte schone, gewassen knuffel kan vaak een hulpmiddel zijn bij het ondersteunen van uw kind. (Let op: als uw kind naar huis gaat, mag het alleen nog maar op de rug liggen!)

Rond en roterend handelen
Een belangrijk onderdeel van de ontwikkelingsgerichte zorg, is de manier waarop uw baby verschoond, gebaad, getemperatuurd en gedragen wordt.

Op de afdeling voeren wij al deze handelingen uit volgens de principes van het rond en roterend handelen. Dit wil zeggen, dat we er bij elke handeling voor zorgen dat het kin in een ronde gebogen houding blijft, en dat bewegingen op een draaiende manier worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld bij het uit bed halen, pakt u uw kind op door middel van het op de zij draaien. Ook het terugleggen gebeurt op een rustige manier, waarbij eerst contact wordt gemaakt met de billen en de zij, waarna uw kind eventueel op de rug gedraaid kan worden.


Mondverzorging
Het gebied rond de mond is gevoelig. Kinderen die te vroeg geboren zijn of zieke baby's krijgen vaak negatieve prikkels in en om de mond zoals het inbrengen van een maagsonde, het uitzuigen van slijm en het verwijderen van pleisters. Veelvuldig toedienen van deze prikkels kan later leiden tot voedingsproblemen of spraakstoornissen.

Het is belangrijk dat uw baby positieve prikkels krijgt toegediend. Dit kan door het verzorgen van de lippen en de mondholte en door het stimuleren van de mondmotoriek. Meer informatie leest u in de folder: Het drinken bij premature zuigelingen.

Dagboek
Omdat de eerste dagen alles in een stroomversnelling lijkt te gaan, kan het later fijn zijn dit terug te lezen. Hiervoor kunt u een schrift aanleggen en bijhouden. U kunt er alles in schrijven wat u ziet, voelt en meemaakt met uw kind. Ook de verpleegkundigen zullen er regelmatig in schrijven.

Kinderen groeien
Hoe klein ze ook zijn, de baby's op de afdeling Neonatologie en maken al een behoorlijke ontwikkeling door. Ze leren steeds beter prikkels te verdragen en ze zijn steeds beter in staat zichzelf te kalmeren en tot rust te brengen. Probeert u zich bewust te worden van deze ontwikkeling. Het rond en roterend handelen blijft een plezierige manier van verzorgen voor elke baby, ongeacht de leeftijd. De overige prikkels kunt u voorzichtig meer en meer uitbreiden, waarbij u goed naar uw kind kijkt om te beoordelen wat hij aankan en wat niet.

SKBaby: Livebeelden van uw kind via internet
Ook nu uw baby is opgenomen op de afdeling neonatologie van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix kunt u naar uw kind kijken, gewoon vanuit huis. Met SKBaby komen de directe beelden via het internet op uw scherm. Zo is uw kind toch dichtbij. U kunt de beelden ook aan anderen laten zien en zelfs foto's maken en verzenden aan familieleden en vrienden.

Werking SKBaby
U kunt vanaf iedere willekeurige computer inloggen, als die maar een internet-aansluiting heeft. U krijgt een eigen inlogcode waarmee u alleen uw eigen kind kunt zien.

Een webcamera staat ingesteld op het bed van uw kind op de afdeling. U kunt in- en uitzoomen en de camera laten bewegen. De camera is zo ingesteld dat alleen de wieg of couveuse van uw baby kunt zien en niet de omgeving.

U zult niet altijd de mooiste beelden van uw kind krijgen. Baby's worden bijvoorbeeld regelmatig op een andere zij gelegd, dus het kan gebeuren dat u alleen maar een achterhoofd te zien krijgt. En soms wordt de couveuse een poosje afgedekt om uw baby tegen te veel prikkels van buiten te beschermen.

Wanneer uw kind wordt verzorgd of behandeld kan de camera uitgaan. De verpleegkundigen kunnen u vertellen op welke momenten u de meeste kans heeft op goed beeld.

De camera heeft een dag- en nachtfunctie; bij weinig licht worden de beelden zwart-wit getoond. Inloggen 's nachts lukt niet, dan is het te donker op de afdeling. In verband met privacy, is er geen geluid bij de beelden. De beelden worden niet door het ziekenhuis opgeslagen of bewaard.

Inloggen

Een sonde is een dun slangetje dat via de neus rechtstreeks naar de maag gaat, waardoor de voeding wordt toegediend. Het is mogelijk om moedermelk via een sonde te geven. Indien er nog niet voldoende borstvoeding aanwezig is, dan wordt de voeding van uw kind aangevuld met kunstvoeding.

Zodra uw baby er aan toe is wordt gestart met borst of flesvoeding. Vaak lukt het de baby nog maar een klein deel zelf te drinken. Wat de baby aankan is bepalend voor de hoeveelheid en aantal voedingen wat er zelf gedronken kan worden. Bij flesvoeding geeft de verpleegkundige u advies over de manier van voeden en welke fles u kunt gaan gebruiken. Als een baby geboren wordt na een zwangerschap korter dan 37 weken, of op indicatie van de kinderarts, wordt de logopedist ingeschakeld om u te begeleiden bij het geven van de fles.

Uw eigen fles en (fop)speen moet u thuis één keer per dag uitkoken. Uw kind heeft vaste voedingstijden. Deze kunt u terugvinden op het planbord van de afdeling. Op het planbord kunt u zelf aangeven welke voeding(en) u zelf wilt geven. De verpleegkundigen houden hier dan rekening mee.

De hielprik
Bij iedere pasgeborene in Nederland wordt op de vierde levensdag een beetje bloed afgenomen via een prik in de hiel. Het bloed wordt onderzocht op een aantal zeldzame erfelijke ziektes. Tijdige opsporing van deze ziektes kan zeer ernstige schade aan de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling voorkomen of beperken. De meeste ziektes zijn niet te genezen maar wel te behandelen.

U zult van de verpleegkundige de bijbehorende envelop ontvangen. Dit is het bewijs dat uw kind geprikt is. U heeft van de verloskundige waarschijnlijk al een folder over de hielprik ontvangen en/of op het gemeentehuis bij de aangifte van uw kind. U krijgt bericht over de uitslag van de hielprik. Naar huis
En dan is het moment aangebroken dat uw kind met ontslag mag. Dit is vaak een spannend moment. Wij willen u hierop graag goed voorbereiden. U krijgt van ons de folder: Ontslag in zicht mee. Daarnaast bieden wij u eventueel de mogelijkheid een keer 24 uur zelfstandig voor uw kind te zorgen. U krijgt dan een kamer toegewezen waar u samen met uw kind verblijft. Op deze manier krijgt u de kans om elkaar wat beter te leren kennen, maar ook om bijvoorbeeld te kunnen beoordelen of uw kind de hele dag voldoende borstvoeding drinkt. Een verpleegkundige van de afdeling Neonatologie is beschikbaar om uw te begeleiden en vragen te beantwoorden.

Informatie en toestemming
Volgens de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) is voor een behandeling van baby's de toestemming van de ouders nodig. Daarnaast hebben de ouders recht op informatie over de aard van de aandoening, onderzoek en behandeling, te verwachten resultaten, gevolgen en risico's en de vooruitzichten.

Rechten en plichten
Naast rechten, hebben de ouders ook plichten. De hulpverlener moet bijvoorbeeld altijd voldoende geïnformeerd worden, zodat deze een goede diagnose kan stellen. Meer informatie staat op www.jadokterneedokter.nl en of www.kindenziekenhuis.nl

Handig om te weten
Restaurant

Parkeerkaart
Als u meerdere dagen in het ziekenhuis moet zijn, kunt u een weekkaart kopen in het restaurant. Hierdoor kunt u besparen in de parkeerkosten. Zie ook de folder Betaald parkeren.

Klachten
Het kan voorkomen dat u over sommige onderdelen van de behandeling of het verblijf in het ziekenhuis niet tevreden bent. Een ziekenhuisorganisatie is ingewikkeld en er kan zich iets voordoen waarover u zich zou willen beklagen.

Indien u een klacht of een opmerking hebt, is het natuurlijk het beste dat u die eerst bespreekt met degene tegen wie u de klacht richt. Het is ook mogelijk om bij de klachtenfunctionaris een klacht in te dienen. Meer informatie vindt u in de folder: Hebt u een klacht, vertel het ons.

Suggesties
Als u bepaalde suggesties heeft, kunt u deze aan een van onze medewerkers doorgeven. Met uw suggesties kunnen wij wellicht een verbetering in de zorg aanbrengen. Hopelijk hebben wij u met behulp van deze brochure wegwijs gemaakt omtrent de gang van zaken op de afdeling. Heeft u toch nog vragen, dan kunt u altijd bij één van ons terecht. Het telefoonnummer van de afdeling Neonatologie is: 543 54 44 98.

Geheimhouding en recht op privacy
Alle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft uw kind recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder De rechten en plichten van de patiënt. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op: www.skbwinterswijk.nl

Meer informatie
Yunio Oost Gelderland (kraam- en thuiszorg) T 0900 98 64 (10 cent p/min) www.yunio.nl e-mail info@yunio.nl

Sensire Medipoint, thuiszorgwinkel voor hulpmiddelen
In de centrale hal van het SKB
T 0314 35 74 19
www.sensire.nl
Openingstijden thuiszorgwinkel
maandag t/m vrijdag
9.00 tot 17.30 uur
zaterdag 10.00 tot 13.00 uur

Vereniging van Ouders van Couveusekinderen
Postbus 1024
2260 BA Leidschendam
T 070 38 62 535
www.couveuseouders.nl
e-mail info@couveuseouders.nl