De operatie
De informatie in dit boekje is gericht op een opname voor een operatie in verband met borstkanker.

De behandeling van borstkanker bestaat meestal uit een operatie. Soms wordt de operatie voorafgegaan of gevolgd door bestraling en /of behandeling met medicijnen. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel uit de borst weg te halen.

Welke operatieve behandeling bij u tot de mogelijkheden behoort, zal uw chirurg uitgebreid met u bespreken.
De chirurg zal u een borstsparende operatie of een verwijdering van de borst adviseren afhankelijk van het type en de grootte van de tumor. Als beide operaties mogelijk zijn maakt u zelf de keuze. Als de chirurg u de keuze stelt is de kans op genezing in beide gevallen even groot. Het is belangrijk dat u rustig de tijd neemt voor deze beslissing en u goed laat informeren.

Vaak is er voorafgaand aan de operatie middels een lymfeklieronderzoek (de zogenoemde schildwachtklierprocedure), onderzocht of er uitzaaiingen van kankercellen in de lymfeklieren zijn. Echter kan het ook zijn dat dit onderzocht wordt tijdens deze operatieve ingreep. Indien dit van toepassing is zal de folder over deze ingreep uitgereikt worden door de mammacareverpleegkundige.

Voorbereiding voor de opname
De chirurg heeft met u het behandelplan besproken. Als alle voorbereidende onderzoeken en eventuele behandelingen zijn afgerond verwijst uw chirurg u naar de afdeling opname. Hier krijgt u onder andere informatie over de vermoedelijke datum van de operatie. Ook zult u hier afspraken krijgen voor het spreekuur bij de anesthesioloog, de apotheek en een verpleegkundige. Dit omdat voor de operatie en de anesthesie enige voorbereiding noodzakelijk is. Dit wordt ook wel pré-operatieve voorbereiding genoemd. Hier wordt bijvoorbeeld het volgende besproken:

• de verdoving;
• uw medicijn gebruik;
• wanneer u (indien van toepassing) moet stoppen met bloedverdunnende medicatie;
• vanaf welk tijdstip u niets meer mag eten, drinken of roken;
• uw persoonlijke situatie.

Naaste de gesprekken op de afdeling opname hebt u voor de operatie ook een voorbereidend gesprek met de mammacareverpleegkundige. Zij zal u uitleg geven over onder andere de operatie en leefregels nadien.

De opname
De duur van de opname is meestal twee dagen en indien nodig langer. De donderdag voor de week van de opname wordt de ingreep door de afdeling opname telefonisch bevestigd. Dan hoort u op welke verpleegafdeling u wordt verwacht.

Hieronder enkele tips voor de opname:

Wat neemt u mee:

• Uw patiënten informatiemap
• Een geldig legitimatiebewijs: paspoort, identiteitskaart, rijbewijs of vreemdelingendocument
• Een medicijnpaspoort of uw medicijnen in het bijbehorende doosje/ verpakking
• Een naam en telefoonnummer van uw contactpersoon
• Gemakkelijk zittende kleding, toiletartikelen, nachtkleding, iets te lezen etc.
• Indien u contactlezen draagt: evt. een bril

Tips:

• Wij adviseren u om geen geld of kostbare bezittingen mee te nemen naar het ziekenhuis. Wij zijn niet aansprakelijk voor verlies of diefstal.
• In verband met de hygiëne geven wij u het advies vooraf thuis te douchen. Nagellak, make-up en sieraden moeten verwijderd zijn voor de operatie. Ook eventuele piercings moeten verwijderd zijn. Wilt u van te voren (thuis) uw evt. ring(en) afdoen? Soms gaat deze moeilijk af en kan hij indien nodig door een juwelier worden verwijderd.

Op de afdeling is een televisie aangesloten. Hiervan kunt u gratis gebruik maken. Uw mobiel mag u op de verpleegafdeling gebruiken. Ook kunt u gratis gebruik maken van het Wifi netwerk; “SKB-gasten”.

Melden
U meldt zich op de afgesproken datum en tijd bij de verpleegafdeling. In verband met de patiëntveiligheid vragen onze medewerkers regelmatig naar uw naam en geboortedatum. Op de afdeling wordt u door de verpleegkundige voorbereid op de operatie. Zij geeft informatie over deze dag en neemt bijzonderheden met u door. Ter voorbereiding op de operatie krijgt u onder andere een operatiejasje aan, wordt uw bloeddruk gemeten en krijgt u medicatie. Daarnaast wordt rondom de operatie wordt meerdere malen een checklist afgewerkt, waarbij men nagaat of alle gegevens juist zijn en of alle handelingen zijn uitgevoerd. De verpleegkundige brengt u met bed naar de voorbereidingskamer, deze kamer bevindt zich op de operatieafdeling.

Anesthesie
De operatie vindt onder volledige narcose plaats. Bij verwijdering van de gehele borst krijgt u daarnaast een plaatselijke verdoving, waardoor u na de operatie minder pijn zult hebben. Voor meer informatie adviseren wij u de folder: ‘Uw operatie en anesthesie’ goed door te lezen.

Verwijdering van de borst (ablatio/amputatie)
Een verwijdering van de gehele borstklier is onder andere aangewezen als de tumor te groot is in verhouding tot de grootte van de borst, als er meer dan één gezwel in de borst is of als er uitgebreide uitlopers van borstkanker zijn.

Bij een ablatio wordt de hele borstklier verwijderd. Eventueel moeten ook de okselklieren worden verwijderd. De chirurg zal met u bespreken of het bij u mogelijk is, om de huid, het tepelhof en/of de tepel te sparen.

Hier ziet u twee afbeeldingen van een borstamputatie (Bron: Het borstkankerboek)

Voor deze operatie is het van belang dat u een compressie BH aanschaft. Deze beha geeft druk op de wond, wat vochtophoping voorkomt. Ook is het van belang voor het aanmeten van een voorlopige prothese. De mammacareverpleegkundige zal u hierover verder informeren.

Borstreconstructie
Vaak is het mogelijk om een reconstructie van de borst uit te voeren. Een borstreconstructie na een amputatie kan zowel in praktisch als in emotioneel opzicht veel voor vrouwen betekenen. Het doel van een borstreconstructie is om de nieuwe borst zoveel mogelijk te laten lijken op de andere borst. Het soort reconstructie (met een expander, prothese of eigen weefsel) en het moment waarop deze zal plaatsvinden wordt besloten in overleg met uw chirurg en plastisch chirurg. Het moment van reconstructie kan zijn: primair (tegelijk met de verwijdering van de borst) of secundair (op een later tijdstip).

Seroomvorming
Seroomvocht is wondvocht dat zich ophoopt in het wondgebied. Hierdoor ontstaat een verdikking. De aanmaak van seroomvocht kan soms langdurig en in grote productiehoeveelheden optreden. Door middel van puncteren kan het seroom worden weggezogen. De punctie wordt gedaan in het littekenweefsel met een naald. Dit moet soms meerdere malen worden herhaald. Wanneer u hinder hebt van het wondvocht kunt u contact opnemen met de mammacareverpleegkundige.


Hierboven een afbeelding van een seroompunctie (Bron: Het borstkankerboek)

Mogelijke complicaties
Ook voor een borstoperatie gelden de normale risico’s op complicaties van een operatie zoals trombose, longontsteking, nabloeding of wondinfectie. Een operatie voor borstkanker is lichamelijk gezien geen zware operatie. Vrouwen op hogere leeftijd kunnen de operatie daarom ook veilig doorstaan.

Na de operatie
Na de operatie ontwaakt u op de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent, gaat u terug naar de verpleegafdeling. Na de operatie krijgt u volgens een vast schema pijnstillers. Het kan zijn dat u toch pijn blijft houden, geef dit dan aan bij de verpleegkundige. De verpleegkundige controleert uw bloeddruk, pols, de wond en het infuus. Als u niet misselijk bent en u zich verder goed voelt, mag u (na overleg met de verpleegkundige) weer eten en drinken. Als dat goed gaat mag u eventueel onder begeleiding ook weer even uit bed. Het infuus blijft zitten tot de ochtend na de operatie.

Drains
Om eventueel bloed en wondvocht onder de wond af te voeren kan het zijn dat er één of twee dunne slangetjes (drains) in het operatiegebied aangebracht. Vaak kan de drain de dag na de operatie verwijderd worden. Het kan echter voorkomen, dat een drain langer in moet blijven zitten, ook na ontslag. U zult in een dergelijk geval instructies krijgen hoe met de drain om te gaan. U krijgt de folder: “Draininstructie” en er wordt in overleg met u thuiszorg geregeld.

Ontslag
De chirurg, verpleegkundig specialist en/of de mammacareverpleegkundige komt de dag na de operatie
bij u langs om te kijken of u naar huis kan. Bij het ontslag krijgt u van de verpleegkundige de ontslagpapieren. U krijgt een afspraak mee voor de poliklinische controle bij de chirurg (voor de uitslag van het weefselonderzoek). Ook zult u een telefonisch consult voor 4 weken na de operatie bij de mammacareverpleegkundige krijgen, daarnaast een controle afspraak 3 maand na de operatie. Tevens wordt er een recept voor pijnstillers uitgeschreven. Het recept wordt gefaxt naar de apotheek waar u de medicijnen na ontslag kunt afhalen.

Fysiotherapie
U krijgt een afspraak bij de fysiotherapie voor ongeveer 3 weken na de operatie. Tijdens deze afspraak zal er aandacht zijn voor het volgende:

• Bewegingsbeperking ten gevolge van de operatie en de impact hiervan in de dagelijkse activiteiten;
• Indien er sprake is van bewegingsbeperking het bespreken van oefeningen om zo snel mogelijk weer op het normale niveau te functioneren;
• Voorlichting rondom beweging bij of na borstkanker.

Indien u de afspraak bij de fysiotherapie niet nodig acht of deze afspraak niet wenselijk is kunt u deze afzeggen tijdens de belafspraak met de mammacareverpleegkundige.

Wist u dat lichamelijke activiteit:

• het aantal bijwerkingen van de behandeling kan verminderen?
• kan helpen om na de behandeling weer sneller op krachten te komen?
• kan helpen om u minder vermoeid te voelen tijdens de behandeling?
• uw zelfvertrouwen kan vergroten en uw concentratie kan verbeteren?

Op de volgende pagina vindt u aandachtspunten en adviezen voor thuis.

Aandachtspunten na een borstverwijdering (ablatio/amputatie)

• U mag geleidelijk aan weer alles doen zolang dit geen toename van klachten geeft. Wissel de eerste dagen rust en activiteit steeds af, waarbij u geleidelijk aan steeds actiever wordt en minder hoeft te rusten.
• Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Daarom is het raadzaam dat u zo nodig de pijn met pijnstillers onderdrukt en dit langzaam afbouwt. U krijgt hierin advies van de verpleegkundige.
• Soms is de wond is afgedekt met een pleister. Ongeveer 24 uur na de operatie haalt de verpleegkundige de pleister van de wond. Op de wond zitten hechtpleisters, dit zijn kleine bruine pleistertjes, deze mag u laten zitten tot de poli afspraak of tot ze vanzelf loslaten.
• U mag na 48 uur weer douchen. U moet er voor zorgen dat er geen zeepresten achterblijven in de wond. De wond goed afdeppen na het douchen.
• U mag de eerste weken niet zwemmen of langdurig baden. Droog houden van de wond bevorderd een goede wondgenezing.
• Indien u met een drain naar huis gaat kunt u de pleister over de insteekopening van de drain vervangen. Hierdoor blijft de drain beter gefixeerd.
• Nadat de drain(s) is/ zijn verwijderd is het mogelijk dat de vochtproductie onder de borstwond tijdelijk blijft bestaan. Het vocht moet weer op een natuurlijke manier zijn weg gaan vinden. Dat kan even duren en er kan een vochtophoping ontstaan (dit noemt men ook wel seroomvorming). Dit kan tot ongeveer 4 weken na de operatie voorkomen. U mag altijd bellen met de mammacareverpleegkundigen indien de vochtproductie pijn of last geeft. Eventueel kan dit vocht dan via een punctie verwijderd worden.
• U moet gedurende 2 weken dag en nacht de compressiebeha dragen.
• De bedrijfsarts begeleidt de terugkeer naar uw werk afhankelijk van uw behandeling en herstel en natuurlijk in overleg met uw werkgever. Afspraken over uw werk zullen vaker soepeler verlopen als u de bedrijfsarts al voor de ingreep informeert.

Wanneer contact opnemen?
Neemt u de eerste week na de operatie contact op met het ziekenhuis bij:

• Hevige pijnklachten die niet verdwijnen als u pijnstillers gebruikt;
• Infectie. Verschijnselen die hier bij horen zijn: gezwollen wond, rode en warme wond, een wond die open gaat of waar wondvocht uitkomt;
• Temperatuur hoger dan 38,5 graden;
• Problemen met de drain;
• Last van ophoping van wondvocht.

Buiten kantoortijden belt u het centrale nummer van het SKB (0543 54 44 44); toetst u de 4 in en vraagt u naar de afdeling Spoedeisende Hulp. Op werkdagen van 9.00 tot 16.00 uur is de mammacare-verpleegkundige bereikbaar op telefoonnummer 0543 54 45 08. Overigens kunt u haar ook benaderen voor andere vragen.

Hoe nu verder
Naar aanleiding van deze bevindingen kan een aanvullende behandeling worden geadviseerd. Deze kan bestaan uit chemotherapie, bestraling, hormonale therapie of doelgerichte therapie. In alle gevallen ontvangt u, indien van toepassing, nadere informatie.

Nazorg en begeleiding
Borstkanker is een ernstige ziekte en de gevolgen ervan zijn meestal niet gering. De behandeling en de vooruitzichten zijn tegenwoordig vaak goed, en toch….. Een ingrijpende operatie; vermoeidheid na bestraling, hormoon, chemo- of immunotherapie; weer aan het werk willen waarvoor echter de energie nog ontbreekt; emoties die je zomaar overvallen; weer een normaal leven willen leiden maar niet weten hoe. Misschien herkent u dit. Uw opname was kort en u zult zeker nog niet aan de emotionele verwerking van de behandeling zijn toegekomen. Op het moment dat u zich lichamelijk sterker voelt, kan het zijn dat u thuis een terugslag krijgt.
Gun uzelf die tijd, geef toe aan emoties en doe uzelf niet sterker voor dan u op het moment bent.

Na de behandeling kunnen klachten uw functioneren in het dagelijks leven beïnvloeden. Dit kunnen klachten van lichamelijke, psychische of sociale aard zijn of misschien een combinatie hiervan. Voorbeelden zijn vermoeidheid, wondpijn, gevoelloosheid of angst. Het is normaal dat daarmee uw dagelijks leven ontregeld wordt. Vooral het eerste jaar na de behandeling is voor veel borstkanker-patiënten een moeilijke periode. De mammacare-verpleegkundige kan u begeleiden om weer enige grip op uw leven te krijgen. Zij kan u hierin begeleiden door met u in gesprek te gaan en/of u eventueel door te verwijzen naar bijvoorbeeld lotgenoten of een revalidatieprogramma.

Vragen
Heeft u na het lezen van deze informatiefolder nog vragen, dan kunt u terecht bij de mammacareverpleegkundige. Op werkdagen van 9.00 tot 16.00 uur is de mammacare-verpleegkundige bereikbaar op telefoonnummer 0543 54 45 08.

Geheimhouding en recht op privacy
Alle medewerkers van ons ziekenhuis, dus ook artsen en verpleegkundigen, hebben een geheimhoudingsplicht. Alleen als u schriftelijk toestemming geeft, mogen zij gegevens aan derden verstrekken. Degenen die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen alleen onderling gegevens opvragen en uitwisselen als dat voor uw behandeling nodig is.

Het recht op privacy houdt nog meer in. Alle (para) medische, verpleegkundige en verzorgende handelingen moeten worden uitgevoerd zonder dat anderen dat kunnen zien.
Een vertrouwelijk gesprek met een zorgverlener dient in een aparte ruimte gevoerd te worden. Wij doen ons best om deze afspraken na te komen. Meer informatie staat in de brochure ‘De rechten en plichten van de patiënt’, verkrijgbaar op de afdeling.

Notities of vragen

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


Notities of vragen

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________