U, uw partner of iemand uit uw naaste omgeving is opgenomen in ons ziekenhuis vanwege een ziekte, een ongeval en/of operatie. Er blijkt sprake van een verhoogd risico op het ontwikkelen van een acute verwardheid (delier). Deze folder geeft algemene informatie over het voorkomen van acute verwardheid en adviezen wat u als patiënt en familie kunt doen.
Wat een delier isEen delier is een verwardheid die binnen enkele uren of dagen ontstaat. De verwardheid kan sterk wisselen over de dag. Soms is de verwardheid zelfs afwezig. De verwardheid treedt meestal in de avond en gedurende de nacht op. De patiënt is onrustig en het is moeilijk een gesprek met hem te voeren. Hij begrijpt u niet of denkt op een andere plaats te zijn. Een delier gaat in principe over maar soms hebben mensen nadien nog enkele restverschijnselen.
Oorzaken In deze folder wordt delier vanaf nu acute verwardheid genoemd. Acuut optredende verwardheid kan vele oorzaken hebben. Mogelijke oorzaken zijn bijvoorbeeld:
- grote operaties;
- ziekten aan hart of longen;
- ongeluk (gebroken heup, hersenschudding);
- infecties;
- pijn;
- alcoholmisbruik;
- medicijngebruik (bijvoorbeeld medicijnen tegen Parkinson of morfine-achtige medicijnen);
- stress, angst of te weinig slaap.
Oudere mensen hebben een verhoogd risico om acuut verward te raken. Bijvoorbeeld omdat zij een minder goed gehoor, gezichtsvermogen of al geheugenproblemen hebben. Wanneer iemand al eerder een periode van acute verwardheid heeft doorgemaakt, is de kans op het weer krijgen van een acute verwardheid ook groter. Daarom is het van belang dit te melden bij opname.
Verschijnselen van acuut optredende verwardheidEen acute verwardheid begint altijd plotseling. De verschijnselen kunnen erg wisselend aanwezig zijn. Enkele verschijnselen kunnen zijn:
- Verminderde aandacht: vragen moeten vaker gesteld worden. De patiënt maakt een afwezige indruk.
- Geheugenverlies/verminderd geheugen: iets wat net verteld is, is na korte tijd alweer vergeten.
- Het anders ervaren van de werkelijkheid: de patiënt ziet of hoort dan dingen die er niet zijn, bijv. beestjes, stemmen of andere geluiden (hallucinaties). Voor de patiënt zijn die beestjes, stemmen/geluiden echt en dus niet uit het hoofd te praten.
- Oriëntatieverlies/verminderde oriëntatie: oriëntatie van tijd, plaats en persoon is verminderd. De patiënt weet misschien niet zo goed meer waar hij is en 'is niet meer bij de tijd'. Hij is de controle over de tijd en zichzelf kwijt.
- Boos, verdrietig, angstig en achterdochtig reageren. Of stilletjes terug trekken.
- Onrust: bijvoorbeeld plukken, trekken aan bijvoorbeeld infuusslangen en/of katheter.
Het is belangrijk om te weten dat dit allemaal niet bewust gebeurt.
PreventieAls er bij opname een verhoogd risico is op acuut optredende verwardheid, dan kan er op de verpleegafdeling met specifieke observaties gezien worden of er zich een acute verwardheid ontwikkelt. Er wordt een benaderingswijze door verpleegkundigen en artsen gehanteerd. Dit zorgt ervoor dat mogelijke oorzaken en risicofactoren worden beperkt en de patiënt georiënteerd is en zich thuis voelt. In overleg met de verpleegkundige kan het prettig zijn als bezoek wat vaker of wat langer komt.
Wat u als patiënt, familie en betrokkenen kunt doen bij opname in het ziekenhuis- Neem een wekker of horloge en een foto mee van de familie. Plaats deze in het zicht.
- Neem een agenda of kalender mee.
- Neem een eigen hoofdkussen of deken van de patiënt mee (advies: geen witte, deze kan zoekraken in het ziekenhuis).
- Breng eigen (nacht)kleding en schoenen mee, draag alleen in de nacht nachtkleding.
- Breng vertrouwde voorwerpen mee, zoals eigen lees- of puzzelboek, dagelijks de eigen krant en kleine bekende spulletjes.
- Breng uw eigen hulploopmiddel mee.
- Bewegen is erg belangrijk: loop minimaal 3 keer per dag een stukje, maak gebruik van het toilet. Gebruik het bed alleen om te slapen of te rusten. Gebruik de maaltijden aan tafel.
- Let er op dat u uw bril en/of hoortoestel gebruikt. Neem reservebatterijtjes mee.
- Bezoek is erg belangrijk maar teveel personen of een te lange bezoektijd in één keer werkt vermoeiend en verwarrend, spreek dus onderling af wie er wanneer komt.
- Ga als u met meerdere personen op bezoek komt, zoveel mogelijk aan één kant van het bed zitten zodat de patiënt zich op één punt kan richten.
- Ga indien mogelijk met bezoek een stukje wandelen door het ziekenhuis of buiten, na overleg met afdelingsverpleegkundige.
Tot slotAarzel niet om eventuele vragen voor te leggen aan de verpleegkundige die verantwoordelijk is voor u of uw naaste. Meld veranderingen in de gedachtegang of het gedrag. Dit geldt ook voor nare dromen of korte periodes van verwardheid, dit komt vaker voor in de avond of nacht. Het kan zijn dat de patiënt zelf geen veranderingen opmerkt maar de familie of betrokkenen wel. Het is belangrijk dat deze informatie wordt doorgegeven aan de verpleegkundige.
Als er toch een acute verwardheid optreedt zal de arts zo snel mogelijk proberen de oorzaken van acute verwardheid vast te stellen en deze te behandelen. Daarnaast kan het zinvol zijn om de patiënt medicijnen te geven om de verschijnselen van de acute verwardheid te verminderen. Voor specifieke aandachtspunten voor patiënt, familie en betrokkenen bij acute verwardheid is de folder "Acute verwardheid/delier" beschikbaar.
VragenAls u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, neem dan contact op met de verpleegkundige die verantwoordelijk is voor de patiënt. Hij/zij beantwoordt uw vragen graag.
Geheimhouding en recht op privacyAlle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft u als patiënt recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder 'De rechten en plichten van de patiënt'. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op:
www.skbwinterswijk.nl.