InleidingVeel reumatische aandoeningen zijn tegenwoordig goed te behandelen met medicijnen. De behandeling heeft tot doel de gewrichtsontstekingen tot rust te brengen en de pijn en stijfheid te verminderen. Naast ontstekingsremmende pijnstillers schrijft de reumatoloog vaak in een vroeg stadium al specifieke “reumaremmers” voor. Zo kan schade aan gewrichten worden beperkt en kan het beloop van de ziekte in gunstige zin worden beïnvloed. Er zijn diverse soorten medicijnen:
- pijnstillers;
- pijnstillers met ontstekingsremmende werking (NSAID’s).
Medicijnen die het ziekteproces remmen:
- reumaremmers (of DMARD’s= Disease Modifying Anti Reumatic Drugs) zoals Arava, Methotrexaat, Plaquenil en Salazopyrine;
- bijnierschorshormonen zoals Prednis(ol)on;
- biologicals zoals Enbrel, Humira, Simponi, Remicade, Mab Thera, en Orencia.
In deze brochure krijgt u uitleg over “biologicals”. Ze worden in het laboratorium met speciale biologische technieken gemaakt. Alleen een specialist kan deze geneesmiddelen voorschrijven.
AfweersysteemHet lichaam heeft een afweersysteem, dat als taak heeft om alles wat niet “eigen” is op te sporen en te bestrijden. Bij mensen met Reumatoïde Artritis (maar ook bij de ziekte van Bechterew of Artritis Psoriatica) is dit systeem ontregeld. De normale afweer richt zich dan tegen het eigen lichaam. Bij dit proces geven afweercellen “boodschapperstoffen”(bijv. TNF-α) af aan ontstekingscellen. Hierdoor ontstaat er een ongewenste reumatische ontstekingsreactie, met als gevolg warme, gezwollen en pijnlijke gewrichten.
- balans tussen ontstekingsremmende en ontstekingsstimulerende stoffen;
- goede afweer tegen infectieziektes;
- te veel ontstekingsstimulerende stoffen;
- aantasting van de gewrichten;
- TNF-α blokkers herstellen de balans;
- ontstekingen verminderen.
Werking biologicalsBiologicals blokkeren deze boodschapperstoffen. Hierdoor wordt de reumatische ontsteking geremd en daarmee ook de gewrichtsschade beperkt.
Soorten biologicalsBiologicals die de “boodschapperstof “ TNF-α remmen zijn:
- Enbrel® (Eternacept), als injectie onder de huid toegediend (1-2 keer per week).
- Humira® (Adalimumab), als injectie onder de huid toegediend (1 keer per 2 weken).
- Simponi®(Golimumab), als injectie toegediend (1 keer per maand, steeds op dezelfde datum).
- Remicade® (Infliximab), per infuus toegediend (1 keer per 6-8 weken).
Andere biologicals zijn:
- Mab Thera®(Rituximab), per infuus toegediend.
- Orencia®(Abatacept), per infuus toegediend.
- Er komen op termijn verschillende nieuwe biologicals bij, bijvoorbeeld remmers van IL-6.
Voorzorgsmaatregelen en bijwerkingen
- Bij het gebruik van biologicals kan uw weerstand verminderd zijn en hebt u een licht verhoogde kans op het krijgen van infecties. Biologicals mogen niet gebruikt worden als u al ergens een infectie hebt, bijvoorbeeld een oor- of keelontsteking. Zo’n infectie moet eerst behandeld worden. U moet bij gebruik van een biological altijd extra alert zijn op wondjes, koorts en infecties. Om te achterhalen of er sprake is van een infectie is er een vragenlijst opgesteld.
- Het is mogelijk dat een vroegere doorgemaakte tuberculose-infectie bij gebruik van biologicals weer opvlamt. Daarom wordt u vooraf gescreend op tuberculose (mantouxtest en een foto van de longen). Wanneer u weet dat u vroeger tuberculose hebt gehad, moet u dat zeker vertellen. Om dezelfde reden screenen we tevens op hepatitis B en C.
- Soms treden er (meestal onschuldige) huidreacties op rond de plaats van injectie, zoals jeuk, blauwe plekken, gevoeligheid, roodheid, zwelling of pijn. Dit kan mogelijk voorkomen worden door de injectie op kamertemperatuur toe te dienen.
U kunt ook de injectieplaats afwisselen en
voor en
na de injectie koelen. Plaats daarvoor een ijsblokje nooit direct op de huid, maar wikkel het bijvoorbeeld in een tissue. Daarnaast kan er soms hoofdpijn optreden. Biologicals zijn nog maar een aantal jaren verkrijgbaar. Effecten en bijwerkingen op lange termijn zijn daarom nog niet bekend.
Combinatie met andere geneesmiddelenOver het algemeen kunt u Enbrel, Simponi, Humira en Remicade in combinatie met bijna alle geneesmiddelen innemen. Biologicals dienen niet onderling te worden gecombineerd. Biologicals geven veelal een beter resultaat in combinatie met Methotrexaat (MTX).
Vertel uw huisarts, tandarts, specialist en uw apotheek altijd welke geneesmiddelen u gebruikt.
VaccinatiesMensen die biologicals gebruiken mogen niet worden gevaccineerd met levende vaccins. Informeer hiernaar, voordat u een reis gaat boeken. Een griepprik is geen enkel probleem, omdat hiervoor geen levend vaccin wordt gebruikt.
OperatiesAls u binnenkort een operatie ondergaat, dient u te overleggen met uw arts. Gemiddeld zal er twee weken
voor een operatie gestopt worden met een biological. Twee weken na een operatie mag weer begonnen worden met een biological, mits de wond genezen is en er geen complicaties zijn opgetreden.
Tandheelkundige behandelingenAls u een tandheelkundige behandeling krijgt, waarbij een onderliggende infectie aan de orde is of waarbij een tand/ kies wordt getrokken, dient u te overleggen met de tandarts en met de reumatoloog. Uw arts kan u adviseren de behandeling met de biological te onderbreken en / of enkele dagen antibiotica te gebruiken rond de ingreep. Het vervangen of plaatsen van vullingen is geen reden om te stoppen.
ZwangerschapDe effecten van biologicals bij zwangere vrouwen zijn onvoldoende bekend, daarom wordt het gebruik ervan bij zwangere vrouwen afgeraden. Bij zwangerschapswens is overleg met de behandelend reumatoloog noodzakelijk. Dit geldt ook voor mannen. Wanneer u biologicals gebruikt zal u worden geadviseerd zwangerschap te voorkomen.
BorstvoedingBiologicals komen in de moedermelk.
Wanneer u borstvoeding geeft, zult u de borstvoeding moeten staken of de behandeling met de biological moeten stoppen.
ReizenU kunt een medicijnpaspoort regelen bij de apotheek. Met het medicijnpaspoort kunt u, bij de douane of luchthavencontrole, aantonen welke medicijnen u bij zich heeft en waarom. U doet er goed aan om bij de keuze van de reisbestemming te letten op een eventueel verhoogd risico op infecties in dat land.
VragenlijstNeem elke keer onderstaande vragenlijst door, voordat u zich laat of gaat injecteren.
1. Heeft u de afgelopen dagen koorts gehad? Ja / Nee
2. Heeft u de afgelopen dagen keelpijn of oorpijn gehad? Ja / Nee
3. Heeft u de afgelopen dagen diarree gehad? Ja / Nee
4. Heeft u huidinfecties, zoals een steenpuist of een “vies” wondje?
Ja / Nee
5. Heeft u benauwdheidsklachten of moet u vaak hoesten? Ja / Nee
6. Heeft u pijn bij het plassen? Ja / Nee
7. Bent u op dit moment erg verkouden? Ja / Nee
8. Bent u op dit moment grieperig? Ja / Nee
9. Heeft u de afgelopen week antibiotica gebruikt? Ja / Nee
10. Bent u de afgelopen dagen kortademig geweest? Ja / Nee
11. Heeft u last van opgezwollen enkels? Ja / Nee
12. Zijn er eventuele geplande operaties of tandheelkundige ingrepen?
Ja / Nee
13. Bent u in het buitenland geweest of binnenkort van plan daar naar toe te gaan? Ja / Nee
14. Bent u zwanger of heeft u een zwangerschapswens? Ja / Nee
Heeft u op één van bovenstaande vragen
ja geantwoord of heeft u twijfels hieromtrent, overleg dan met uw reumatoloog of reumaconsulent of u wel of niet moet injecteren.
Vragen
Indien u nog vragen heeft, kunt u bellen met de secretaresse van de polikliniek Reumatologie. Zij is op werkdagen bereikbaar van 8.00- 16.30 uur op telefoonnummer: 0543 54 42 38.
Geheimhouding en recht op privacyAlle medewerkers van ons ziekenhuis hebben een geheimhoudingsplicht. Verder heeft u als patiënt recht op privacy. Uitgebreide informatie hierover kunt u vinden in de folder De rechten en plichten van de patiënt’. Deze is verkrijgbaar op de afdeling en bij de patiënteninformatie in de centrale hal. Daarnaast is deze folder te vinden op:
www.skbwinterswijk.nl